Bất ngờ phát hiện ung thư khi... thiếu máu

Cẩn thận khi thiếu máu - Ảnh: HÀ TƯỜNG

Thiếu máu là hội chứng phổ biến nhất trên toàn cầu, ảnh hưởng đến khoảng 1,92 tỉ người, chiếm khoảng 24,8% dân số thế giới.

"Với trường hợp thiếu máu cấp tính, người bệnh có thể bị sốc giảm thể tích, dẫn đến tổn thương cơ quan đích. Người bệnh có thể bị suy tim, suy thận, suy hô hấp..." - BS CKII Nguyễn Thị Thảo, phó trưởng khoa bệnh máu lành tính Viện Huyết học - Truyền máu trung ương, cho biết.

Bất ngờ phát hiện ung thư do... thiếu máu

Chị N.T.H., 45 tuổi (Hà Nội) gần đây hay mệt mỏi, đau đầu, khó tập trung nên đi khám. Sau khi có kết quả xét nghiệm máu bác sĩ đã cho chị nhập viện cấp cứu để truyền máu vì tình trạng thiếu máu nặng: huyết sắc tố 45g/L. May mắn là được cấp cứu kịp thời nếu chậm có thể suy tim, đột quỵ...

Trường hợp khác là bà P.T.N., 62 tuổi (Quảng Ninh) bị các triệu chứng tưởng chừng rất "thường gặp" như mệt mỏi, chóng mặt do thiếu máu. Khi bệnh nhân tới bệnh viện, làm các xét nghiệm chuyên sâu để tìm nguyên nhân gây thiếu máu thì được phát hiện bệnh ung thư dạ dày giai đoạn 3.

Các bác sĩ khoa hóa trị, can thiệp và chăm sóc giảm nhẹ Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí cho biết rất nhiều người bệnh vẫn còn lơ là và chủ quan với các biểu hiện chóng mặt, mệt mỏi do thiếu máu. Người bệnh thiếu máu chỉ nghĩ đơn giản bổ sung dinh dưỡng là đủ, đến khi không được cải thiện mới đi khám, khi đó tình trạng bệnh đã trở nên rất phức tạp.

Theo thống kê từ khoa nội tổng hợp Bệnh viện TP Thủ Đức (TP.HCM), mỗi tháng ghi nhận hơn 50 ca mới được chẩn đoán thiếu máu, chủ yếu ở mức độ nhẹ. Đáng chú ý trong số các ca bệnh, phụ nữ độ tuổi 18-45 chiếm tới 50% - con số phản ánh đúng xu hướng chung về nhóm dễ mắc bệnh trên thế giới.

BS CKI Bành Phúc Hậu, khoa nội tổng hợp Bệnh viện TP Thủ Đức, cho biết: "Nguyên nhân gia tăng bệnh chủ yếu do thói quen ăn kiêng không khoa học, rong kinh và các vấn đề phụ khoa ở nhóm phụ nữ trẻ. Đáng chú ý xu hướng bệnh còn gia tăng ở nhóm người hậu COVID-19 do rối loạn hấp thu và suy nhược kéo dài".

Thiếu máu thiếu sắt thường khởi phát âm thầm với các triệu chứng không đặc hiệu như mệt mỏi, chóng mặt, khó tập trung. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể xuất hiện da xanh, niêm mạc nhợt, móng tay dễ gãy có hình thìa, tóc rụng nhiều, tim đập nhanh và khó thở khi gắng sức. Đặc biệt một số trường hợp còn xuất hiện hội chứng pica - thèm ăn những thứ lạ như đất, đá.

BS Thảo phân tích thiếu máu là tình trạng giảm hemoglobin trong máu của người bệnh so với người cùng giới, cùng lứa tuổi và cùng điều kiện sống, gây ra các biểu hiện thiếu oxy ở các mô và tổ chức của cơ thể. Mức độ giảm hemoglobin trong máu xuống 5% so với giá trị tham chiếu (theo tuổi, giới, điều kiện sống) có giá trị chẩn đoán xác định tình trạng thiếu máu.

Thiếu máu nhẹ: huyết sắc tố từ 90 đến 120g/L. Thiếu máu vừa: huyết sắc tố từ 60 đến dưới 90g/L. Thiếu máu nặng: huyết sắc tố từ 30 đến dưới 60g/L. Thiếu máu rất nặng: huyết sắc tố dưới 30g/L.

Tại sao thiếu máu?

Nguyên nhân của bệnh thiếu máu không chỉ xuất phát từ việc ăn uống thiếu chất mà còn rất nhiều lý do khác. Có ba nhóm nguyên nhân:

Mất máu: do chảy máu (người bệnh bị xuất huyết tiêu hóa, bệnh trĩ, đi tiểu ra máu, kinh nguyệt kéo dài...).

Tan máu: do tăng phá hủy hồng cầu vì nguyên nhân tại hồng cầu hoặc nguyên nhân khác (bệnh tan máu bẩm sinh hoặc miễn dịch, sốt rét...).

Giảm hoặc rối loạn sinh máu: do tủy xương giảm sinh hoặc rối loạn sinh các tế bào máu: suy tủy xương, rối loạn sinh tủy, bệnh máu ác tính, ung thư di căn...

Hoặc do thiếu yếu tố tạo máu như erythropoietin, acid amin, acid folic và vitamin B12, thiếu sắt...

Theo BS Hồ Xuân Trường - khoa huyết học Bệnh viện Trung ương quân đội 108, thiếu máu là một hội chứng gặp trong rất nhiều bệnh nội và ngoại khoa khác nhau. Thiếu máu có thể gặp trong các trường hợp chấn thương lớn gây mất cấp tính, máu nhiều như vết thương mạch máu, gãy xương lớn, chấn thương sọ não hay trong các phẫu thuật lớn như mổ tim mở, ghép tạng... những bệnh nhân này thường có biểu hiện mất máu rõ rệt, cấp tính đòi hỏi phải truyền máu bổ sung ngay.

Thiếu máu cũng có thể gặp trong các bệnh gây chảy máu rỉ rả ít một hằng ngày...

Nhiều khi thiếu máu là biểu hiện đầu tiên của các bệnh lý ác tính như ung thư máu, ung thư hạch, ung thư di căn tủy xương và giai đoạn muộn của nhiều bệnh lý ung thư khác.

Biến chứng thiếu máu khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, không đủ sức khỏe để thực hiện các hoạt động bình thường, chóng mặt và khó tập trung. Những người bị thiếu máu thường bị đau ngực, nhức đầu hoặc khó thở, da nhợt nhạt tái xanh.

Ngoài ra thiếu máu cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác.

Nhận biết bệnh, điều trị đúng

TS.BS Nguyễn Quốc Thành cảnh báo bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị thiếu máu. Thiếu máu là tình trạng cơ thể không có đủ hồng cầu khỏe mạnh. Các tế bào hồng cầu có vai trò vận chuyển và cung cấp oxy cho các mô cơ quan trong cơ thể. Do đó nếu bạn bị thiếu máu, cơ thể bạn không nhận đủ lượng oxy để cung cấp cho các cơ quan như tim, não, phổi...

Khi bị thiếu máu, tim phải bơm máu nhiều hơn để bù đắp cho lượng oxy trong máu quá ít. Điều này có thể dẫn đến suy tim và gây tử vong...

Mức độ nguy hiểm của bệnh phụ thuộc vào bệnh, nhóm bệnh gây thiếu máu như suy tủy, thiếu máu thiếu sắt.

Ngoài ra còn bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, bệnh Thalassemia, thiếu máu do thiếu vitamin B12, thiếu máu tán huyết tự miễn...

Việc lựa chọn phương pháp điều trị bệnh thiếu máu sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Những người bị thiếu máu nhẹ có thể không cần điều trị. Một số phương pháp điều trị thiếu máu phổ biến bao gồm: thuốc, chế độ dinh dưỡng, truyền máu, phẫu thuật, ghép tế bào gốc...

AI phát hiện 3 bệnh ung thư nguy hiểm chỉ với một giọt máu khô

Một công cụ mới, với sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo (AI), có thể phát hiện 3 loại ung thư nguy hiểm nhất trong vòng vài phút, chỉ cần một giọt máu khô.