Cần xây dựng kho dữ liệu dùng chung cho các doanh nghiệp bảo hiểm xe cơ giới

Trong cuộc phỏng vấn với VnEconomy, ông Nghiêm Xuân Thái, Tổng giám đốc Bảo hiểm DBV (tiền thân là Tổng công ty cổ phẩn Bảo hiểm Hàng không- VNI), đã phân tích các động lực chính thúc đẩy thị trường đồng thời chia sẻ tầm nhìn đầy tham vọng của DBV.

Khoảng 3 năm trở lại đây thị trường bảo hiểm xe cơ giới tại Việt Nam bước vào giai đoạn rất sôi động. Đặc biệt, năm 2024 được đánh giá là một năm thành công của thị trường bảo hiểm xe cơ giới tại Việt Nam với mức tăng trưởng ấn tượng. Theo ông, đâu là những “động cơ” đã nâng thị trường này lên một tầm cao mới?

Đúng là năm vừa qua chứng kiến thị trường bảo hiểm xe cơ giới duy trì đà tăng trưởng ổn định, dù không phải là cú bứt phá ngoạn mục. Tôi thấy có ba “động cơ” chính đằng sau thành tích này.

Thứ nhất, kinh tế Việt Nam tăng trưởng mạnh với GDP đạt hơn 7%, kéo theo thu nhập bình quân đầu người chạm mốc 4.300 USD. Điều này đã kích cầu sở hữu ô tô, khi doanh số xe bán ra trong năm theo ước tính đạt gần 500.000 chiếc, bao gồm cả xe mới lẫn xe cũ.

Thị trường ô tô sôi động kéo theo nhu cầu bảo hiểm tăng vọt, đặc biệt khi tỷ lệ xe tham gia bảo hiểm vật chất lần đầu ước tính đã gần chạm ngưỡng 40%.

Thứ hai, ý thức của người dân đã thay đổi rõ rệt. Sau cơn bão Yagi hồi tháng 9 – gây thiệt hại hơn 40.000 tỷ đồng – người dân nhận ra bảo hiểm không chỉ là chi phí mà là “lá chắn” cho tài sản và sức khỏe. Khách hàng tìm đến bảo hiểm xe cơ giới tăng đột biến, với riêng DBV ghi nhận đơn hàng mới gia tăng rất đáng kể trong thời gian vừa qua.

Thứ ba, các doanh nghiệp bảo hiểm, trong đó có DBV, đã tận dụng cuộc cách mạng 4.0 để nâng cấp dịch vụ khách hàng. Nhờ công nghệ, thủ tục bồi thường giờ chỉ mất khoảng /2 buổi thay vì 2 đến 3 ngày như trước, giúp khách hàng cảm thấy tiện lợi hơn. Đó là lý do thị trường giữ được sức hút trong năm qua.

Ông Nghiêm Xuân Thái Tổng giám đốc Bảo hiểm DVB cùng các cộng sự (ảnh Trí Phong)

Thị trường rõ ràng rất tiềm năng, nhưng tỷ lệ bồi thường lên tới 52,5% lại là con số đáng chú ý. Ông có thể giải thích ý nghĩa của nó và những áp lực mà các công ty như DBV phải đối mặt?

Đúng vậy, tỷ lệ bồi thường 52,5% – tương đương hơn 13.000 tỷ đồng chi trả trong năm 2024 – là bài toán khó không chỉ ở Việt Nam mà cả châu Á và các nước phát triển. Xe cơ giới có tần suất tổn thất cao, từ va chạm nhỏ đến tai nạn lớn, khiến chi phí bồi thường luôn chiếm một phần lớn doanh thu.

Với DBV, chúng tôi phải liên tục tìm cách tối ưu chi phí quản lý, giảm giá sửa chữa xe như đơn giản hóa quy trình giám định, ứng dụng công nghệ trong quản lý để vừa cạnh tranh vừa đảm bảo chất lượng dịch vụ.

Nhưng nhìn ở góc độ khác, tỷ lệ bồi thường cao cũng là “bằng chứng sống” cho thấy bảo hiểm xe cơ giới thực sự hữu ích. Khách hàng được chi trả thường xuyên, nên nhu cầu tham gia ngày càng lớn. Đó là lý do sản phẩm này chiếm tới 35% tổng doanh thu bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam.

Vậy theo ông, “miếng bánh” này còn hấp dẫn không?

Với người làm kinh doanh như tôi, thị trường lớn luôn hấp dẫn hơn thị trường nhỏ. DBV nhìn thấy ở đây không chỉ thách thức mà còn là cơ hội. Nếu quản lý tốt, chúng tôi có thể tạo ra giá trị đáng kể. Đó là động lực để chúng tôi không ngừng đổi mới.

Ý thức người dân tăng cao, nhu cầu xe cá nhân cũng bùng nổ – từ xe cũ đến xe điện. Theo ông, xu hướng này sẽ tác động thế nào đến thị trường trong 5 năm tới?

Khi người dân hiểu rõ giá trị của bảo hiểm, nhu cầu chắc chắn sẽ tăng vọt. Thêm vào đó, công nghệ đang thay đổi cách chúng ta phục vụ khách hàng. Chẳng hạn, tại DBV, 98% yêu cầu bồi thường hiện xe cơ giới được xử lý online, giúp tiết kiệm tới 30% thời gian so với trước đây. Khách hàng cảm nhận được sự tiện lợi.

Các doanh nghiệp cũng đang cạnh tranh với nhau để đưa công nghệ vào phục vụ khách hàng của mình tốt hơn, nhanh hơn. Sự cạnh tranh này  là “đòn bẩy” rất cần thiết để thị trường phát triển nhanh hơn, thông minh hơn và cũng bền vững hơn.

Trong 5 năm tới, tôi tin sản phẩm bảo hiểm sẽ đa dạng hơn, sẽ có gói dành riêng cho xe điện, theo mục đích dịch vụ riêng của chủ xe. Hiện nay, hầu hết gói bảo hiểm tại Việt Nam đều cố định 1 năm, nhưng trên thế giới, người ta có thể mua theo số km, như 5.000 km, hay chỉ cho một chuyến đi cụ thể.

Với sự linh hoạt từ Bộ Tài chính trong việc điều chỉnh phí, cộng thêm công nghệ hỗ trợ, chúng tôi sẽ sớm ra mắt những dòng sản phẩm “may đo” cho từng khách hàng.

Xe điện cũng là một làn sóng lớn. Năm 2024, xe điện chiếm 12% tổng xe bán ra tại Việt Nam, và tôi dự đoán con số này sẽ tăng lên 30% trong 3-5 năm tới. Bảo hiểm xe điện sẽ phát triển song song, với những sản phẩm mới phù hợp đặc thù của dòng xe này.

DBV đã tận dụng công nghệ như thế nào? Ông có thể chia sẻ về sản phẩm chiến lược của mình không?

Công nghệ là cốt lõi của DBV. Với mạng lưới lớn nhất thị trường – hơn 100 chi nhánh trên toàn quốc – chúng tôi không thể quản lý hiệu quả nếu thiếu công nghệ. Vì vậy, DBV đầu tư mạnh để biến trải nghiệm khách hàng thành lợi thế cạnh tranh.

Ví dụ, ứng dụng  My DBV của chúng tôi đã xử lý hàng chục ngàn yêu cầu bồi thường trong năm 2024. Khi khách hàng báo sự cố, hệ thống tự động định vị giám định viên gần nhất, gửi tin nhắn hướng dẫn thủ tục, và cập nhật tiến trình một cách minh bạch. Khách hàng biết chính xác tiến độ sửa chữa, bao giờ nhận tiền, thông thường quá trình này được tính bằng giờ chứ không phải  cách thức truyền thống.

Chúng tôi đặt mục tiêu trở thành công ty bồi thường nhanh nhất Việt Nam, và công nghệ là chìa khóa để DBV hiện thực hóa điều đó.

Giám định nhanh cũng đi kèm rủi ro gian lận. DBV làm gì để vừa phát triển vừa kiểm soát vấn đề này?

Gian lận là “cơn đau đầu” lớn nhất trong bảo hiểm xe cơ giới, với tỷ lệ trục lợi ước tính chiếm 5-7% tổng chi trả bồi thường. Công nghệ vừa là thách thức vừa là giải pháp. AI cũng có thể giúp gian lận tinh vi hơn, nhưng doanh nghiệp cũng không “khoanh tay” ngồi yên. Với nền tảng công nghệ được đầu tư mạnh mẽ, chúng tôi sẽ phát hiện sớm những biểu hiện gian lận và khoanh vùng hiệu quả.

Hiện tại, DBV đang thử nghiệm AI để phân tích dữ liệu. Hệ thống có thể cảnh báo những trường hợp bất thường để đội ngũ chuyên môn điều tra, thẩm định, xem xét kỹ lưỡng. Nhờ đó, chúng tôi đã giảm thiểu tỷ lệ % đáng kể liên quan tới gian lận, trục lợi trong năm qua.

Có thể khẳng định, sự phát triển của công nghệ và AI đã và đang giúp thị trường, doanh nghiệp phát triển đồng thời bảo vệ lợi ích doanh nghiệp và khách hàng chân chính.

Xe điện đang là xu hướng tại Việt Nam. DBV đã tiếp cận thị trường này thế nào để đáp ứng khách hàng?

Bảo hiểm xe điện tại Việt Nam còn mới, chỉ chiếm chưa tới 2% doanh thu bảo hiểm xe cơ giới. Nhưng với tốc độ tăng trưởng xe điện – từ 10.000 chiếc năm 2023 lên 40.000 chiếc năm 2024 – đây là mảnh đất màu mỡ. Tôi tin trong 3-5 năm nữa, xe điện sẽ chiếm 30% thị trường xe, và bảo hiểm xe điện sẽ tăng trưởng tương ứng.

Về phí, trên thế giới, bảo hiểm xe điện thường cao hơn xe xăng do chi phí sửa chữa pin đắt đỏ. DBV đang nghiên cứu các gói bảo hiểm linh hoạt để vừa cạnh tranh vừa đáp ứng nhu cầu khách hàng Việt.

Nếu được đề xuất chính sách với cơ quan quản lý nhà nước, ông sẽ kiến nghị gì để hỗ trợ doanh nghiệp và khách hàng?

Điều tôi trăn trở nhất là Việt Nam cần một cơ sở dữ liệu chung cho thị trường bảo hiểm xe cơ giới, giống như Singapore hay Thái Lan và hầu hết các thị trường lớn đã làm từ lâu.

Hiện tại, mỗi công ty tự giữ dữ liệu riêng của mình dẫn đến thiếu cái nhìn toàn cảnh. Điều này tạo kẽ hở: khách hàng rủi ro cao có thể “nhảy” sang công ty khác để hưởng phí thấp, đẩy tỷ lệ bồi thường toàn ngành lên cao.

Vậy làm sao để đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp nếu xây dựng kho dữ liệu chung?

Theo quy định hiện hành, thông tin cá nhân phải được bảo vệ, nên chúng tôi chỉ chia sẻ dữ liệu công khai – như lịch sử tai nạn hay tần suất rủi ro. Khi có dữ liệu chung, doanh nghiệp sẽ phân tích tốt hơn, định phí chính xác hơn: khách hàng rủi ro thấp được hưởng phí rẻ, khách hàng rủi ro cao trả cao hơn. Điều này đã giúp thị trường châu Âu giảm tỷ lệ bồi thường xuống đáng kể.

Tôi tin các doanh nghiệp đều muốn điều này, nhưng cần Bộ Tài chính dẫn dắt. Nếu có dữ liệu chung, chúng tôi còn có thể kết nối với cảnh sát giao thông hay bệnh viện, giúp khách hàng nhận bồi thường ngay lập tức khi gặp sự cố, giảm phiền hà đáng kể.

Được biết, tiền thân của DBV là VNI, việc đổi tên này vừa diễn ra, ông cho biết ý nghĩa của việc thay đổi thương hiện và định hướng tương lai của DBV?

Năm 2024 là cột mốc lớn với chúng tôi. Từ tháng 2, DB Insurance Hàn Quốc – công ty bảo hiểm số 2 tại Hàn Quốc với doanh thu rất lớn– trở thành cổ đông chi phối, mở ra cơ hội chuyển mình từ VNI thành DBV. Chúng tôi có một giấc mơ lớn, trở thành công ty bảo hiểm bồi thường nhanh nhất thị trường và vươn lên dẫn đầu thị trường bảo hiểm Việt Nam một cách ổn định, bền vững.

Khi trở thành đối tác chiến lược của DB, doanh nghiệp lớn của Hàn Quốc, chúng tôi được hỗ trợ rất nhiều về quản trị tiên tiến, công nghệ hiện đại. Bên cạnh đó, DB cũng có nền tảng tài chính vững chắc với định mức A++ nên cũng đã hỗ trợ rất nhiều để DBV vươn lên dẫn đầu mảng xe cơ giới tại Việt Nam, chiếm 11% thị phần. Năm 2025, chúng tôi sẽ ra mắt loạt sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.