1. Trang chủ
2. Giáo dục

• Bình luận

Giáo dục đại học từ mô hình 3H đến nH

Admin

08:30 24/06/2025

Trong kỷ nguyên mà tuổi thọ con người chạm mốc 100 tuổi, mô hình giáo dục đại học truyền thống đứng trước những thách thức và cơ hội tái cấu trúc sâu sắc.

Mục lục

Đại học tương lai sẽ là hệ sinh thái học tập mở, nơi các trường kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp, cộng đồng. Trong ảnh: sinh viên Trường đại học Nguyễn Tất Thành tại lễ khai giảng khóa 3 chương trình hợp tác đào tạo giữa nhà trường và báo Tuổi Trẻ - Ảnh: DUYÊN PHAN

Cách đây hơn 150 năm, Học tập suốt đời bắt đầu từ tự họcĐỌC NGAY

Mô hình cử nhân bốn năm toàn thời gian, vốn ra đời từ thế kỷ 19, đang bộc lộ những hạn chế khi đứng trước yêu cầu đổi mới. Sinh viên trẻ ngày càng cảm thấy xa rời thực tiễn với các chương trình nặng lý thuyết, ít linh hoạt, thiếu gắn kết với thị trường lao động vốn đòi hỏi kỹ năng mới chỉ sau mỗi 3-5 năm.

Nhiều trường đại học tiên tiến trên thế giới đã chuyển sang hệ thống bằng cấp xếp chồng (stackable degrees). Thay vì buộc người học hoàn tất chương trình dài hạn liên tục, sinh viên có thể tích lũy tín chỉ từ các mô đun rời rạc, sau đó ghép lại thành bằng cấp khi đủ điều kiện.

Song song đó, các chứng chỉ ngắn hạn, các khóa học trực tuyến, mô hình đào tạo lồng ghép với công việc ngày càng được các doanh nghiệp công nhận. Người học có thể học từng phần nhỏ, tích lũy kỹ năng theo nhu cầu công việc thực tế mà không cần ngắt quãng sự nghiệp.

Những thay đổi này đòi hỏi các trường đại học phải tái cấu trúc sâu rộng: chuyển từ chương trình cố định sang lộ trình học linh hoạt, cá nhân hóa: giảng viên không chỉ là người giảng dạy mà trở thành người hướng dẫn, khuyến khích sinh viên tự học, phản biện và sáng tạo; thay bằng cấp "một lần" bằng các hệ thống chứng chỉ tích lũy có thể ghép nối theo từng giai đoạn sự nghiệp; kết hợp chặt chẽ giữa học và làm, giữa giảng đường và thực tiễn công việc; phát triển mạnh các kỹ năng thế kỷ 21 như tư duy phản biện, hợp tác, sáng tạo, khả năng phục hồi trước biến động - những năng lực mà máy móc khó thay thế; đưa tính nhân văn và liên ngành vào giáo dục kỹ thuật, giúp người học không chỉ giỏi kỹ năng mà còn có tư duy tổng thể trước các vấn đề xã hội phức tạp.

Mô hình đại học phải trở thành nền tảng học tập linh hoạt cho nhiều thế hệ, nơi người học có thể quay lại học ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời - từ 20 đến 60 tuổi, thậm chí cao hơn.

Giáo dục đại học không thể tiếp tục hoạt động như thể con người chỉ sống 60 năm và sự nghiệp chỉ kéo dài 30 năm. Trong một thế giới sống lâu hơn, biến động mạnh hơn, học tập sẽ trở thành năng lực cốt lõi và quyền cơ bản suốt đời của mỗi người.

Việc chuyển từ mô hình 3H sang nH không chỉ là yêu cầu thích ứng mà còn là cơ hội lịch sử để tái tạo lại toàn bộ hệ thống giáo dục đại học, biến nó thành động lực phát triển bền vững, bao trùm và nhân văn cho thế kỷ 21.

Nếu chậm trễ, giáo dục đại học có thể trở thành lực cản của đổi mới xã hội. Nhưng nếu cải tổ đúng hướng, nó sẽ trở thành nền tảng cho một xã hội học tập suốt đời, nơi mỗi con người đều có thể kiến tạo một cuộc đời phong phú, nhiều chương, đầy ý nghĩa - ngay cả khi sống tới 100 tuổi.

Đào tạo truyền thông và báo chí trong kỷ nguyên số: Để sinh viên 'tắm mình' vào thực tế

Tại tọa đàm 'Đào tạo truyền thông và báo chí trong kỷ nguyên số', nhiều chuyên gia cho rằng các cơ sở đào tạo báo chí, truyền thông cần điều chỉnh chương trình đào tạo, để sinh viên 'tắm mình' vào môi trường thực tế.