1. Trang chủ
2. Xã hội

• Bình luận

Giao thông xanh - cơ hội và thách thức - Kỳ 5: Tài xế xe ôm ở Bangkok lo nhất điều gì?

Admin

12:03 31/07/2025

Các phương tiện giao thông tự phát như xe tuk-tuk và xe ôm giữ vai trò quan trọng với giao thông Thái Lan. Hơn 8.000 xe tuk-tuk và 63.000 xe ôm hình thành mạng lưới giao thông rộng lớn len lỏi đến những con ngõ hẹp thủ đô Bangkok.

Mục lục

Xe tuk-tuk điện hoạt động ở thủ đô Bangkok - Ảnh: nationthailand.com

Mục tiêu chuyển đổi hàng ngàn chiếc tuk-tuk sang chạy điện gặp khó khi chi phí mua xe tuk-tuk điện quá cao.

ESCAP

Ba mô hình kinh doanh xe ôm điện ở Bangkok

Ủy ban Kinh tế - xã hội châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP) đánh giá cần phải đưa xe tuk-tuk và xe ôm vào chiến lược quy hoạch đô thị hướng tới giao thông bền vững bằng cách điện hóa các phương tiện này.

Một ví dụ sáng tạo ở Bangkok thúc đẩy chương trình phục hồi giao thông đường thủyGiao thông Bangkok tắc nghẽn vì biểu tìnhGiao thông: bài toán cho chức thị trưởng Bangkok

Dù vậy, các chuyên gia ESCAP nhận xét mục tiêu chuyển đổi hàng ngàn chiếc tuk-tuk sang chạy điện của Bangkok vẫn còn nhiều thách thức như xe tuk-tuk thường được tài xế thuê và mang lại thu nhập ít hay nhiều tùy thuộc du lịch, giá mua xe tuk-tuk điện quá cao.

Đội ngũ xe ôm cũng gặp khó khăn tương tự như chi phí mua xe điện cao trong khi khả năng vay vốn ưu đãi hạn chế.

Hồi tháng 3-2023, Viện giao thông vận tải Đại học Chulalongkorn (Bangkok) đã khảo sát với các khách mời từ Hiệp hội Xe ôm Thái Lan, Hiệp hội Xe ôm điện, các nhà sản xuất pin và xe máy điện, công ty điện lực nhà nước, hệ thống tàu điện trên cao Bangkok (BTS), một nền tảng cho thuê xe máy điện, một nhà cung cấp mạng lưới đổi pin, các học giả và một cơ quan quản lý của chính phủ.

Năm 2022, Chính phủ Thái Lan khởi động các chương trình trợ cấp cho xe điện gồm giảm giá mua và ưu đãi thuế. Chiến dịch này kéo dài đến cuối năm 2023 đối với xe máy nhập khẩu và đến năm 2025 đối với xe máy nội địa.

Tuy nhiên giá xe máy điện vẫn còn cao đáng kể so với xe máy xăng. Do đó nhiều mô hình kinh doanh đã được phát triển để khuyến khích tài xế xe ôm chuyển sang xe điện. Có ba mô hình khả thi:

*Mô hình thông thường: tài xế xe ôm trực tiếp mua xe máy điện. Với mô hình này họ có quyền sở hữu xe nhưng phải chấp nhận gánh nặng chi phí cao.

*Mô hình thuê pin: tài xế chỉ mua xe máy nhưng thuê pin theo tuần hoặc theo tháng từ các trạm đổi pin. Một khách mời nhận xét: "Mô hình này giúp giảm tiền đầu tư và nợ nần của tài xế vì chi phí pin có thể giảm 30-50%. Tuy nhiên tài xế có thể nghĩ rằng họ thực sự không sở hữu xe vì nếu không có pin, xe không hoạt động được".

Một trong những yếu tố thành công của mô hình này là cần phải có đầy đủ các trạm đổi pin. Mạng lưới đổi pin muốn thành công phải xem xét vị trí đặt trạm và thói quen của tài xế xe ôm, từ đó chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng ban đầu tăng đáng kể.

*Mô hình cho thuê: tài xế thuê xe máy điện thay vì mua đứt. Mô hình này giảm chi phí ban đầu và chi phí sửa chữa dài hạn. Một nền tảng cho thuê xe máy điện cảnh báo: "Chúng tôi nhận thấy tài xế không chăm sóc xe tốt như khi chính họ sở hữu xe".

Các tài xế xe ôm lập luận ngược lại: "Tình trạng xe ảnh hưởng đến an toàn của tài xế và hành khách. Tài xế luôn đặt an toàn lên hàng đầu nhưng họ có thể không đủ kiến thức về cách bảo dưỡng xe điện trong khi họ quen làm với xe xăng".

Phà MINE Smart Ferry chạy bằng điện hoạt động từ năm 2021 trên sông Chao Phraya - Ảnh: YouTube

Tài xế xe ôm điện gặp những trở ngại nào?

Các khách mời tham gia khảo sát nhận xét rào cản lớn khiến tài xế xe ôm tại Bangkok ngại chuyển sang xe máy điện là số lượng trạm đổi pin còn ít và phạm vi các trạm còn hẹp.

Thường họ không sạc pin tại nhà mà sử dụng dịch vụ đổi pin trước khi về nhà hoặc trên đường đến điểm chờ khách. Do đó họ rất quan tâm trạm đổi pin có sẵn hay không. Về dung lượng pin, pin xe điện hiện tại có thể đạt hơn 200km. Dung lượng này đủ để tài xế có thể thay pin đầy 1-2 lần mỗi ngày.

Một trở ngại khác là vấn đề bảo trì và bảo dưỡng xe điện. Tài xế xe ôm đã quen sử dụng xe xăng trong khi họ không có đủ kiến thức về xe điện. Các khách mời đề nghị: "Rất tuyệt vời nếu có một trung tâm dịch vụ 24/24 để tài xế xe ôm có thể nhờ trợ giúp hoặc hỏi han và nhận được câu trả lời lập tức".

TIN LIÊN QUANThái Lan chi 12 tỉ USD để giải quyết giao thông BangkokBangkok: buôn bán và giao thông đình trệ vì biểu tình

Ngoài ra các công ty tài chính hoặc ngân hàng thường không chấp nhận đơn xin vay vốn của tài xế xe ôm nếu xe không có bình điện.

Các công ty bảo hiểm cũng không bán bảo hiểm cho xe máy điện không có pin hoặc không cho mua bảo hiểm toàn diện vì cho rằng xe ôm tiềm ẩn nhiều rủi ro về tai nạn. Tài xế sẵn sàng trả phí bảo hiểm cao hơn nhưng công ty vẫn không chấp nhận.

Báo cáo của Đại học Chulalongkorn đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi chuyển đổi xe ôm điện như sau:

* Nâng cao kiến thức cho tài xế về bảo trì, bảo dưỡng và sử dụng xe điện đúng cách. Ví dụ sạc pin không đúng cách như sạc quá mức hoặc sử dụng quá mức có thể gây nguy hiểm.

* Chia sẻ pin dùng chung và/hoặc chuẩn hóa pin trên nhiều nền tảng. Cơ sở hạ tầng như trạm đổi pin đòi hỏi vốn đầu tư lớn trong khi mỗi nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ pin lại sử dụng tiêu chuẩn và công nghệ riêng.

Một khi đã chuẩn hóa hệ thống pin và trạm đổi pin, chi phí đầu tư sẽ giảm. Để chuẩn hóa và bố trí các trạm đổi pin dùng chung cần phối hợp giữa hai khu vực công và tư. Chính quyền ban hành các chính sách chuẩn hóa pin, còn tư nhân hợp tác phát triển pin và hệ thống đổi pin.

* Khuyến khích tài xế xe ôm hợp tác với các nhà sản xuất xe điện. Các tài xế sẽ thúc đẩy doanh nghiệp phát triển đồng thời thuyết phục các tài xế khác tham gia quan hệ đối tác, từ đó tăng tỉ lệ sử dụng xe điện.

* Sửa đổi các quy định về đăng ký, hỗ trợ tài chính và bảo hiểm đối với xe ôm điện.

Trong nghiên cứu với đầu đề "Ưu tiên chủ xe máy để thúc đẩy xe điện đối với các tài xế xe ôm tại Bangkok" đăng trên tạp chí Thiết Kế Và Quy Hoạch Môi Trường (Nakhara) thuộc Đại học Chulalongkorn (Thái Lan) vào tháng 6-2024, TS Ornicha Anuchitchanchai và TS Saksith Chalermpong ở Đại học Chulalongkorn đã đưa ra ba đề nghị tương tự:

- Chính phủ nên ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng hỗ trợ như trạm sạc hoặc trạm đổi pin;

- Ban hành các ưu đãi và trợ cấp tài chính cho người tiêu dùng và nhà sản xuất xe để giảm chi phí ban đầu mua xe điện và chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng sạc;

- Nâng cao nhận thức của cộng đồng về xe điện, lợi ích của xe điện, cách sử dụng và bảo dưỡng xe điện đúng cách.

------------------------------------

Sau khi pin xe điện đã hết hạn sử dụng có thể tái chế hoặc tái sử dụng pin. Để hạn chế tác động tới môi trường, Liên minh châu Âu (EU) đã yêu cầu pin xe điện phải có "hộ chiếu" kỹ thuật số giúp truy xuất nguồn gốc dễ dàng.

Kỳ tới: EU lập "hộ chiếu" truy vết pin xe điện

Giao thông xanh - cơ hội và thách thức - Kỳ 4: Chuyển xe xăng thành xe điện ở Ấn Độ

Sivasankari Panneer đứng đầu Công ty khởi nghiệp AR4 Tech chuyên chuyển đổi xe máy xăng thành xe điện với giá cả phải chăng. Giải pháp của cô đã góp phần thúc đẩy lĩnh vực di chuyển bằng các phương tiện sử dụng điện ở Ấn Độ.