Hành lang pháp lý từ Nghị quyết 222/2025/QH15
Tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Khung pháp lý về Trung tâm Tài chính Quốc tế: Kinh nghiệm nước ngoài và tham khảo cho Tp.HCM” diễn ra vào ngày 20/9, nhiều lãnh đạo, chuyên gia đã có cuộc thảo luận về vấn đề tạo pháp lý TTTCQT tại Việt Nam.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu cho biết, việc xây dựng Trung tâm Tài chính Quốc tế (TTTCQT) được xác định là định hướng lớn của Đảng và Nhà nước nhằm nâng cao vị thế Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng, Tp.HCM và Đà Nẵng sẽ là hai địa phương tiên phong chuẩn bị điều kiện hạ tầng, nhân lực và cơ chế vận hành để đón đầu mục tiêu chiến lược này.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu phát biểu khai mạc hội thảo.
Nghị quyết 222/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/9, đã mở ra khung pháp lý để thành lập các TTTCQT tại Việt Nam. Đây được coi là nền tảng quan trọng giúp Chính phủ và các địa phương triển khai đồng bộ những bước đi từ rà soát, tổ chức bộ máy, xây dựng hạ tầng cho tới nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Thứ trưởng nhận định, thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở việc xây dựng khung pháp lý minh bạch và cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, bởi đây là những vấn đề chưa từng có tiền lệ tại Việt Nam. Ông nhấn mạnh, yếu tố pháp lý phải đồng bộ với thông lệ quốc tế và điều kiện thực tiễn thì mới có thể thu hút dòng vốn và tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư.
Yếu tố quyết định: Khung pháp lý minh bạch
Từ góc nhìn quốc tế, ông Richard D. McClellan, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn TTTC Việt Nam (Đà Nẵng), cho rằng Việt Nam đã có những bước chuẩn bị đáng kể về chính sách thuế, phí, bất động sản, định cư và cơ chế cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, quan trọng nhất là phải xây dựng lòng tin dài hạn thông qua tính minh bạch và sự nhất quán của chính sách.
ông Richard D. McClellan, Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn TTTC Việt Nam (Đà Nẵng) trình bày tại hội thảo.
Ông nhấn mạnh, Việt Nam cần sớm hình thành cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế độc lập, áp dụng luật quốc tế, sử dụng tiếng Anh trong giao dịch và phát triển công nghệ tài chính hiện đại. “Trung tâm tài chính không thể chỉ dựa vào hạ tầng, mà cần hàm lượng trí tuệ và sáng tạo rất cao”, ông nói.
Ở góc nhìn châu Âu, ông Olivier Vigna, Phó Tổng Giám đốc Paris Europlace, chia sẻ kinh nghiệm từ Pháp: tính hấp dẫn của TTTCQT phải dựa vào thị trường tiêu dùng lớn, nguồn nhân lực chất lượng cao và chính sách thu hút đầu tư dài hạn.
Ông lưu ý Việt Nam cần quan tâm đến môi trường sống – từ nhà ở, trường học cho đến dịch vụ xã hội để các chuyên gia quốc tế có thể an tâm đưa gia đình đến sinh sống.
Theo GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), yếu tố pháp lý chính là chìa khóa quyết định thành công của TTTCQT.
Ông so sánh 3 mô hình Dubai, Astana và Thượng Hải: trong khi Dubai và Astana có hệ thống pháp luật độc lập, tòa án riêng và cơ chế trọng tài quốc tế minh bạch, thì Thượng Hải phụ thuộc nhiều vào hệ thống pháp luật trong nước, khiến tính độc lập bị hạn chế.
Diễn giả, chuyên gia thảo luận tại chương trình.
“Từ khi ban hành nghị quyết đến khi vận hành, các trung tâm tài chính thường mất hàng chục năm để hoàn thiện. Nếu khung pháp lý không minh bạch, dù có ‘dọn tổ’, ‘đại bàng’ cũng khó đến”, GS Hạnh nhấn mạnh.
Ông đề xuất Việt Nam cần xác định rõ mô hình quản trị, luật áp dụng, cơ chế gắn kết với tài chính quốc tế và phương thức giải quyết tranh chấp.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ, các TTTCQT không chỉ là nơi huy động và phân bổ vốn, mà còn là động lực cho đổi mới sáng tạo, quản trị rủi ro và kết nối toàn cầu. Với lợi thế địa chiến lược ở Đông Nam Á và nền kinh tế năng động, Tp.HCM và Đà Nẵng có tiềm năng trở thành điểm đến hấp dẫn.
GS.TS Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) trình bày tại chương trình.
Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần quyết tâm chính trị, tầm nhìn dài hạn và đặc biệt là một khung pháp lý rõ ràng, minh bạch.
Đó sẽ là “cánh cửa” để Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam không chỉ xuất hiện trên giấy tờ, mà thật sự trở thành động lực hội nhập và phát triển bền vững trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, GS Hạnh nhận định.
Tp.HCM bắt tay Vương quốc Anh xây dựng Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Thủ Thiêm
