Gần 87% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng
Ngày 14/6, tại Hội thảo “Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số” do báo Tuổi trẻ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết, thanh toán không tiền mặt không chỉ thúc đẩy hiệu quả ngành ngân hàng, mà còn giúp tăng tính minh bạch trong quản lý tài chính, hỗ trợ thương mại điện tử và dịch vụ công, nâng cao năng suất lao động và tiết giảm chi phí xã hội.
 |
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc |
Theo thống kê của NHNN, đến cuối năm 2024 Việt Nam đã có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân; 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành. Gần 87% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng. Thanh toán không tiền mặt đã có mặt trong mọi lĩnh vực của kinh tế và đời sống - xã hội như học phí, viện phí, mua sắm…
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho rằng, cần thẳng thắn nhìn nhận có một số tồn tại như vấn đề an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thanh toán số, nhất là trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi. Do đó cần phải hoàn thiện thể chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình thanh toán sáng tạo, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro và an toàn hệ thống, bảo vệ tài sản của người dân.
Theo ông Phạm Tiến Dũng ' Phó Thống đốc NHNN Việt Nam, việc xác thực căn cước công dân (CCCD) và sinh trắc học đối với khách hàng cá nhân (từ ngày 1/7/2024), dù ban đầu gặp nhiều khó khăn, nhưng đến nay đã có hơn 110,8 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân và hơn 711.000 hồ sơ khách hàng tổ chức được đối chiếu thông tin. Từ ngày 1/7/2025, quy định này sẽ mở rộng áp dụng cho đại diện hợp pháp của doanh nghiệp khi giao dịch.
 |
| Khởi động chương trình đào tạo kiến thức, kỹ năng chuyển đổi số cho tiểu thương chợ truyền thống. |
Ông Nguyễn Hưng Nguyên - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) - cho biết, trong quý I năm nay, người dân Việt Nam thực hiện 5,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt; trong đó 4,5 tỷ giao dịch trên kênh số với giá trị đạt 40 triệu tỷ đồng. “Chúng ta chứng kiến sự thay đổi hành vi thanh toán không tiền mặt trong xã hội” - ông Nguyên nói.
Ông Nguyễn Nam Bình - Chi cục trưởng Chi cục thuế Khu vực 2 - thông tin, đến thời điểm này việc triển khai xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế trên địa bàn TPHCM đã nhận được sự ủng hộ của người dân và doanh nghiệp trong việc chấp hành chủ trương lớn của nhà nước về chuyển đổi số. Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp phát triển và minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tạo điều kiện cho hộ cá nhân kinh doanh tiếp cận với công nghệ hiện đại, dễ dàng theo dõi doanh thu cũng như tiếp cận với hệ sinh thái số không dùng tiền mặt. Đây cũng là một xu thế không thể đảo ngược.
Tháo gỡ rào cản
Dù đã có bước tiến rõ rệt, thanh toán không tiền mặt vẫn đối mặt với nhiều thách thức thực tiễn. Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng nói rằng, để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng xã hội không tiền mặt, cần đưa thanh toán số đến cả các khu vực tiểu thương, chợ truyền thống, nơi vẫn còn phụ thuộc nhiều vào tiền mặt. Việc hoàn thiện thể chế, bảo vệ dữ liệu cá nhân và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ... sẽ là bước đi quan trọng để thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, nâng cao năng lực cạnh tranh cho người kinh doanh.
 |
Tiểu thương kinh doanh tại chợ truyền thống. |
Theo bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), có đến 77,5% người tiêu dùng thương mại điện tử vẫn lựa chọn phương thức thanh toán tiền mặt khi nhận hàng. Điều này phản ánh tâm lý e ngại, thói quen cố hữu và phần nào là thiếu niềm tin vào thanh toán điện tử của một bộ phận không nhỏ người dân.
Ngoài ra, các vấn đề như tội phạm công nghệ cao, hàng giả hàng nhái, chất lượng dịch vụ kém… tiếp tục là rào cản khiến nhiều người tiêu dùng còn dè dặt. Ở vùng nông thôn, việc triển khai thanh toán không tiền mặt cũng bị hạn chế bởi hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ, độ phủ internet và thiết bị thông minh còn thấp.
Để tháo gỡ, bà Oanh đề xuất hoàn thiện khung pháp lý, phát triển hạ tầng công nghệ cốt lõi, đảm bảo an toàn bảo mật thông tin. Cần mở rộng các giải pháp thanh toán không tiền mặt trên thiết bị di động, đồng thời tích hợp sâu hơn vào hệ sinh thái kinh doanh của tiểu thương.
Một điểm mấu chốt được các đại biểu nhấn mạnh là tăng cường bảo mật và cảnh báo lừa đảo trong thanh toán số.
Theo ông Lê Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN, hiện nay cơ quan này đang phối hợp cùng các ngân hàng thương mại và đơn vị trung gian thanh toán triển khai dự án thu thập tài khoản giả mạo. Thông qua kho dữ liệu này, khi người dùng có ý định chuyển tiền đến một tài khoản đáng nghi, hệ thống sẽ cảnh báo kịp thời, giúp giảm thiểu thiệt hại do lừa đảo. Cùng với đó là công tác tuyên truyền về thủ đoạn tội phạm công nghệ cao, giúp người dân nâng cao cảnh giác và kiến thức khi giao dịch trên môi trường số.
Việc nở rộ thanh toán không tiền mặt đang trở thành một xu hướng, tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Dũng cho biết, thực tiễn tại TPHCM cho thấy việc triển khai thực hiện thanh toán không tiền mặt vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định. Trong đó vấn đề bảo mật an toàn giao dịch cho người dùng là một trong những trở ngại khiến cho người dân còn e ngại khi sử dụng, nhất là trong bối cảnh nguy cơ, tội phạm công nghệ cao, lừa đảo, đánh cắp dữ liệu cá nhân ngày càng tinh vi, phức tạp.
