Nhà vật lý học Trung Quốc Chen Ning Yang qua đời: Di sản của người ra đi

Khơi dậy niềm đam mê khoa học

Chen Ning Yang tại triển lãm về Einstein năm 2019 ở Thượng Hải - Ảnh tư liệu

Đây là tấm ảnh ông Chen Ning Yang nói chuyện tại cuộc triển lãm về Einstein năm 2019 ở Thượng Hải.

"Einstein là một nhà khoa học mà tôi vô cùng ngưỡng mộ. Ông ấy (và các công trình của ông ấy) đã có tác động sâu sắc đến vật lý và cuộc sống hằng ngày của chúng ta", Yang phát biểu tại lễ khai mạc ngày 1-8-2019.

Triển lãm này trưng bày những thành tựu khoa học, cuộc sống cá nhân và ảnh hưởng văn hóa của Albert Einstein với kỳ vọng sẽ nâng cao hiểu biết của công chúng Trung Quốc về Einstein và khơi dậy niềm đam mê khoa học của giới trẻ.

Trước đó trong một lần trao đổi với nhà vật lý nổi tiếng Hsue-Shen Tsien (Tiền Học Sâm), trả lời câu hỏi tại sao Trung Quốc không thể đào tạo ra những tài năng xuất chúng ngang tầm với các bậc thầy đầu thế kỷ 20 ở phương Tây, GS Yang khẳng định:

"Theo tôi sự phát triển của nền kinh tế Trung Quốc trong 40 năm qua là một thành công rực rỡ [...]. Nhưng mô hình đó không phù hợp với sự phát triển của khoa học cơ bản, bởi vì các cuộc cách mạng trong khoa học cơ bản luôn bắt nguồn từ nỗ lực của một vài cá nhân chứ không phải từ các dự án lớn.

Điện từ học, thuyết Darwin, phân hạch, chất bán dẫn, chuỗi xoắn kép, penicillin... tất cả những cuộc cách mạng vĩ đại trong khoa học cơ bản này đều đến từ nghiên cứu của một vài cá nhân với ngân sách hạn hẹp chứ không phải từ các dự án lớn".

Sự khác biệt giữa người trẻ Trung Quốc và Mỹ

Một lần, khi được yêu cầu cho giới trẻ Trung Quốc lời khuyên, GS Chen Ning Yang không ngần ngại nói: "Tôi nghĩ người trẻ Trung Quốc thường bỏ qua tầm quan trọng của sở thích cá nhân (their own interests), điều này có thể là do hệ thống văn hóa và giáo dục đặc thù của Trung Quốc. Họ được dạy phải tuân theo nhu cầu của xã hội chứ không phải để khám phá và thực hiện sở thích của riêng mình. Vì vậy tôi đề nghị sinh viên trẻ Trung Quốc nên chú ý hơn đến việc phát triển sở thích cá nhân.

Trong khi đó nếu bạn yêu cầu tôi đưa ra lời khuyên cho sinh viên Mỹ, tôi khuyên họ nên bớt quan tâm đến một số cái gọi là sở thích của mình và xem xét nhiều hơn đến các xu hướng phát triển chính của xã hội và khoa học".