Xuất khẩu rau quả suy giảm, sầu riêng gặp thách thức lớn

Theo số liệu từ Cục Hải quan, xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong tháng 4/2025 chỉ đạt hơn 520 triệu USD, giảm tới 13% so với tháng 4/2024. Lũy kế 4 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả chỉ thu về hơn 1,6 tỷ USD, giảm 10,5% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc - thị trường lớn nhất của rau quả Việt Nam, chỉ đạt hơn 777 triệu USD, giảm gần 33% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là thị trường chiếm gần 46% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu rau quả. Hoa Kỳ và Hàn Quốc là 2 thị trường lớn tiếp theo, lần lượt chiếm 9% (đạt 154 triệu USD) và 6% (đạt 101 triệu USD).

XUẤT KHẨU SẦU RIÊNG NGUY CƠ “VỠ” CHUỖI CUNG ỨNG

Điểm đáng lo ngại, xuất khẩu sầu riêng đã suy giảm tới 74% so với cùng kỳ năm trước. Giá trị xuất khẩu sầu riêng trong 4 tháng đầu năm 2025 chỉ đạt 130 triệu USD, thấp hơn rất nhiều so với mức 500 triệu USD cùng kỳ năm trước.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT), cho biết xuất khẩu sầu riêng gặp khó tại thị trường Trung Quốc đã kéo kết quả xuất khẩu của toàn ngành rau quả đi xuống.

Trong khi đó, xuất khẩu nhiều loại trái cây khác vẫn có xu hướng tăng mạnh. Trong 4 tháng, xuất khẩu xoài thu về hơn 100 triệu USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái, xuất khẩu dừa thu về 66 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong bức tranh ảm đạm của xuất khẩu rau quả, vẫn nổi lên những điểm sáng, đó là xuất khẩu trái cây chế biến vẫn tăng trưởng. Trong 4 tháng đầu năm, Việt Nam là nguồn cung hàng trái cây chế biến lớn thứ 11 cho Hoa Kỳ, tăng 57,7% so cùng kỳ năm 2024. Xuất khẩu chuối, mít, xoài, nhãn, vải thiều, thanh long cũng có tiềm năng lớn và đang được đẩy mạnh xuất khẩu tươi, chế biến đông lạnh, và sấy khô.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho hay tháng 4/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam đã ký 4 nghị định thư với Tổng cục Hải quan Trung Quốc, trong đó có 2 Nghị định thư về xuất khẩu ớt và chanh leo. Những Nghị định thư này sẽ giúp thúc đẩy xuất khẩu rau quả trong năm nay.

Đề cập về vấn đề xuất khẩu sầu riêng đang gặp khó, chuỗi cung ứng sầu riêng có nguy cơ bị “vỡ”, Thứ trưởng Tiến cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện hàng loạt giải pháp trước mắt và lâu dài để xuất khẩu sầu riêng thuận lợi hơn. Đây được coi là nhiệm vụ trọng tâm được Bộ thực hiện trong thời gian tới. Sầu riêng là mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang một thị trường cũng chủ lực, do vậy phải rất khẩn trương, nhanh chóng hoàn thiện cơ sở pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục cho trái cây này.

Năm 2024, xuất khẩu rau quả đạt gần 7,2 tỷ USD, tăng trưởng 27% so với năm 2023. Đứng đầu về các sản phẩm rau quả xuất khẩu là sầu riêng với giá trị ước đạt 3,3 tỷ USD; tiếp theo là thanh long khoảng 435 triệu USD; tiếp đến là chuối, xoài và một số mặt hàng khác như mít, dừa, dưa hấu… Ngành hàng rau quả đặt ra mục tiêu xuất khẩu năm 2025 là 8 tỷ USD, tuy nhiên ông Đặng Phúc Nguyên nhận định với kết quả 4 tháng sụt giảm thê thảm, mục tiêu  8 tỷ USD trong năm nay sẽ khó đạt được.

KỲ VỌNG VÀO VỤ TIÊU THỤ TRÁI VẢI

Trong tình thế xuất khẩu rau quả suy giảm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đặt trọng tâm vào mùa xuất khẩu trái vải đã cận kề. 

Trước đó, vào chiều 11/5/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đi kiểm tra tình hình sản xuất và tiêu thụ vải thiều tại tỉnh Bắc Giang. Theo báo cáo của tỉnh Bắc Giang, năm nay toàn tỉnh có khoảng 29.700ha vải thiều, trong đó vải sớm 8.000ha, còn lại là vải chính vụ. Hiện nay các trà vải đang giai đoạn phát triển quả, tỷ lệ đậu quả ước đạt hơn 80%, dự kiến sản lượng đạt trên 165.000 tấn.

Trà vải sớm ở Bắc Giang dự kiến bắt đầu thu hoạch từ ngày 20/5 đến ngày 15/6, vải chính vụ bắt đầu thu hoạch từ ngày 10/6 đến ngày 20/7. Trong thời gian tới tỉnh Bắc Giang tiếp tục tổ chức chuỗi các hoạt động xúc tiến tiêu thụ vải thiều như tổ chức hội nghị xúc tiến tiêu thụ vải thiều và các nông sản chủ lực của tỉnh Bắc Giang năm 2025. Tổ chức đoàn công tác xúc tiến thương mại vải thiều và các nông sản chủ lực, đặc trưng của tỉnh tham dự hội chợ thương mại xuất nhập khẩu Trung Quốc - ASEAN tại Bằng Tường, Quảng Tây, Trung Quốc. Tổ chức chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại vải thiều và các nông sản chủ lực, đặc trưng của tỉnh tại thị trường châu Âu…

Tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Nguyễn Việt Oanh kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo cơ quan chuyên môn thuộc Bộ hỗ trợ, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh trong chỉ đạo, tháo gỡ những vấn đề phát sinh trong sản xuất, tiêu thụ vải thiều năm nay. Đồng thời, hoàn thiện các điều kiện chiếu xạ theo yêu cầu của phía Hoa Kỳ đối với Trung tâm chiếu xạ Hà Nội, hoặc xây dựng mới cơ sở chiếu xạ tại miền Bắc để chủ động thực hiện cho chiếu xạ nông sản, trong đó có quả vải thiều xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ, Úc...

Theo Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường nông sản, một bước tiến đáng kể trong niên vụ vải năm nay, là việc Nhật Bản chấp thuận để Việt Nam tự giám sát quá trình xử lý kiểm dịch xuất khẩu vải, thay vì cử chuyên gia sang giám sát như các năm trước. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ vừa phê duyệt thêm ba mã số vùng trồng tại Bắc Giang, đưa tổng số mã vùng được cấp phép của tỉnh lên hơn 240, tương ứng với gần 18.000 ha.

Đánh giá cao kế hoạch chuẩn bị chu đáo vụ vải thiều năm nay của tỉnh Bắc Giang, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đề nghị tỉnh Bắc Giang tiếp tục theo sát diễn biến thời tiết, sâu bệnh để chỉ đạo kịp thời và giám sát chặt chẽ các vùng trồng, cơ sở chế biến xuất khẩu. Đặc biệt không được lơi lỏng việc kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật - yếu tố tiên quyết để vải thiều bước ra thị trường quốc tế. Cùng với đó, tỉnh cần tổ chức tiêu thụ linh hoạt, sát thực tế và thường xuyên cập nhật các kịch bản tiêu thụ. Có phương án hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã thu mua vải tại vườn.

Nhấn mạnh đến vấn đề logistics và bảo quản sau thu hoạch, được xem là "hạ tầng mềm" quyết định sức cạnh tranh của trái vải, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị tỉnh Bắc Giang cần phối hợp doanh nghiệp đầu tư kho lạnh, trung tâm sơ chế tại chỗ nhằm giảm tổn thất và kéo dài thời gian bảo quản.