Sự thật về tin đồn bột nở trong bánh mì là chất cực độc gây ung thư
Trong bài đăng gần đây trên Instagram, một KOL khẳng định bột nở để làm phồng bánh mì là hóa chất cực độc, thường dùng để tạo độ xốp cho các loại thảm yoga. Nhưng sự thật không phải như vậy.
Có thật bột nở để làm phồng bánh mì là hóa chất cực độc? - Ảnh: FREEPIK
KOL này cảnh báo hóa chất azodicarbonamide (ADA) nguy hiểm đến mức bị Liên minh châu Âu (EU) cấm. Khi làm nóng trong quá trình nướng bánh, ADA có thể biến thành semicarbazide, chất bị nghi ngờ gây ung thư.
Tuy nhiên, theo trang kiểm chứng FoodFacts, đây là sự ngụy biện dễ gây hiểu lầm. So sánh thành phần thực phẩm với nguyên liệu sản xuất công nghiệp sẽ gây cảm giác đáng sợ nếu thiếu bối cảnh.
ADA có nhiều công dụng. Trong thực phẩm, nó là phụ gia dùng để tẩy trắng và điều hòa bột, giúp cải thiện kết cấu và kéo dài hạn sử dụng bánh mì. Chất này cũng có mặt trong bao bì để niêm phong hũ, chai và làm chất tạo bọt trong nhựa, cao su xốp như thảm yoga, đế giày.
Đúng là ADA phân hủy trong quá trình nướng. Khi bột khô, nó ổn định; khi ẩm, ADA tạo thành biurea. Dưới nhiệt độ cao, biurea tiếp tục biến đổi thành semicarbazide.
Nhưng sự chuyển hóa này không đồng nghĩa bánh mì trở nên nguy hiểm. Liều lượng và bối cảnh mới là yếu tố quan trọng, thường bị bỏ qua trong các video mạng xã hội.
ADA có liên quan tới hen suyễn, nhạy cảm da, nhưng điều này chỉ ghi nhận trong môi trường nghề nghiệp khi hít phải lượng lớn bột ADA.
Với bánh mì, chất này được tiêu hóa và chỉ tồn tại ở mức vi lượng. FDA (Mỹ) cho phép tối đa 45 mg/kg bột, thấp hơn rất nhiều so với mức phơi nhiễm ở công nhân nhà máy.
Lo ngại khác là sản phẩm phân hủy có tên là Semicarbazide (SEM). Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy SEM có thể gây hư hại DNA hoặc tác động gây ung thư yếu ở liều cao, nhưng nghiên cứu khác lại không thấy bằng chứng gây đột biến. Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA) kết luận lượng SEM trong thực phẩm không gây lo ngại sức khỏe.
Đúng là ADA bị cấm tại EU, Úc và Singapore, nhưng vẫn được cho phép ở Mỹ, Canada và nhiều nước châu Á trong giới hạn nghiêm ngặt.
Sự khác biệt này xuất phát từ cách tiếp cận đánh giá rủi ro. Việc EU cấm ADA phản ánh nguyên tắc thận trọng, nhưng không có nghĩa thực phẩm chứa ADA nguy hiểm hay phải bị cấm ở mọi nơi. Nhiều thành phần cũng bị cấm ở Mỹ nhưng không bị cấm tại EU.
Cách nhận diện các tuyên bố câu like, câu view
Nhiều thông tin về sức khỏe hiện nay dựa trên sự thật nửa vời và các ngụy biện quen thuộc:
Chọn lọc dữ liệu: Chỉ dẫn những nghiên cứu ủng hộ quan điểm, bỏ qua dữ liệu mới cho thấy lo ngại trước đây không có cơ sở.
Khai thác nỗi sợ hãi: Nhấn mạnh có “hóa chất độc” trong thực phẩm hằng ngày, dùng từ ngữ như “độc hại”, “gây ung thư” nhưng thiếu bằng chứng và bối cảnh. Thông tin này thường kèm hình ảnh, âm nhạc gây ám ảnh, làm méo mó nhận thức về rủi ro và khoa học.
Ngụy biện “tự nhiên là tốt”: Cho rằng chỉ tự nhiên mới an toàn, còn mọi thứ “hóa chất” hay tổng hợp đều nguy hiểm.
Đánh đồng sai lệch: So sánh những thứ không liên quan dễ gây hiểu nhầm. Ví dụ, baking soda vừa dùng nấu ăn vừa dùng vệ sinh. Nếu so với thuốc tẩy rồi kết luận baking soda “quá mạnh để ăn” thì rõ ràng là sai lệch.
Tại sao có món ăn tên là 'bánh mì quan tài'?
Link nội dung: https://www.doanhnghiepvaphattrien.com/su-that-ve-tin-don-bot-no-trong-banh-mi-la-chat-cuc-doc-gay-ung-thu-a183742.html