Thực hư chuyện dùng kiến để xua đuổi muỗi truyền bệnh chikungunya

Chà xát kiến lên da khó có thể giúp xua đuổi muỗi, thậm chí còn có thể gây ra các vấn đề sức khỏe - Ảnh: FREEPIK

Theo AFP Fact Check, các cơ quan y tế khuyến nghị dùng thuốc chống muỗi và mặc quần áo rộng rãi để phòng muỗi mang virus chikungunya, chứ không phải chà xát kiến lên da.

Virus chikungunya lây truyền qua muỗi nhiễm bệnh, chủ yếu ở châu Phi, châu Á và châu Mỹ. Bệnh gây sốt, đau khớp kéo dài nhưng hiếm khi tử vong.

Các nhà khoa học nói với Hãng tin AFP rằng chà xát kiến khó thể xua muỗi mà còn tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe. Một số nghiên cứu ghi nhận axit formic do vài loài kiến tiết ra có thể xua ve, nhưng không áp dụng với muỗi và không phải loài kiến nào cũng tiết axit này.

"Không có bằng chứng khoa học trực tiếp ủng hộ việc chà kiến lên da để xua muỗi", phó giáo sư Hein Min Tun (Đại học Trung Văn Hong Kong) khẳng định. Ông cho biết bằng chứng hiện có chỉ hạn chế ở khả năng xua ve và ngoại ký sinh trùng.

Bà Kyndall Braumuller (Đại học Nam Carolina) cũng nhấn mạnh chưa từng thấy nghiên cứu nào cho thấy axit formic có tác dụng chống muỗi, đồng thời cảnh báo hóa chất này có thể gây kích ứng da, mắt hoặc nguy hiểm nếu hít phải. Người dị ứng với kiến, ong, ong bắp cày có nguy cơ sốc phản vệ nếu tiếp xúc.

Các cơ quan quản lý không đưa axit formic vào danh sách thành phần chống muỗi. CDC Mỹ khuyến nghị dùng DEET, picaridin, IR3535, dầu bạch đàn chanh, para-menthane-diol hoặc 2-undecanone, kết hợp mặc áo dài tay, quần dài rộng rãi để phòng muỗi đốt.

"Có rất ít bằng chứng cho thấy axit formic chống muỗi hiệu quả như DEET", phó giáo sư Siddharth Sridhar (Đại học Hong Kong) nhận định. Hiện mới có hai loại vắc xin chikungunya được phê duyệt nhưng chưa phổ biến. Người nhiễm bệnh thường được điều trị giảm triệu chứng bằng paracetamol.

Bộ Y tế bác thông tin Việt Nam phát hiện ca mắc Chikungunya

Trước thông tin Việt Nam ghi nhận trường hợp mắc bệnh Chikungunya đầu tiên, tối 24-8, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) khẳng định tính từ đầu năm 2025 đến nay chưa phát hiện ca mắc Chikungunya.