18/09/2025 12:30

18/09/2025 12:30

In bài này (Ctrl+P)

Tiền đề xây dựng bộ sách giáo khoa thống nhất

Sau năm năm triển khai, tuy chưa thực hiện trọn đủ một lứa học sinh được học toàn bộ Chương trình giáo dục phổ thông 2018 từ lớp 1 - lớp 12, nhưng đã có lứa học sinh đã học đủ các lớp cho cả ba cấp học là tiểu học, THCS và THPT.

Học sinh lớp 1 Trường tiểu học Lê Đình Chinh (phường Minh Phụng, TP.HCM) - Ảnh: NHƯ HÙNG

Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về "Đột phá phát triển giáo dục và đào tạo" đã chỉ rõ: "Rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí SGK cho tất cả học sinh".

Chỉ đạo này khẳng định rằng, để có bộ sách giáo khoa thống nhất, trước hết cần một chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) chặt chẽ, rõ ràng, khoa học và khả thi.

Những kết quả bước đầu của chương trình GDPT

Có thể nhận diện thấy

Do sáp nhập các tỉnh thành, môn học về địa lý sẽ có thay đổi địa giới, kiến thức địa lý trong sách giáo khoa - Ảnh: NHƯ HÙNG

Hoàn thiện chương trình giáo dục phổ thông: Cần khoa học và thực tiễn

Để hoàn thiện chương trình giáo dục phổ thông cần chuẩn hóa yêu cầu cần đạt, cụ thể hóa mức độ năng lực cho tường minh và phù hợp, điều chỉnh khối lượng và cấu trúc nội dung, đảm bảo cân đối giữa các môn học và liên thông giữa các cấp học. 

Chương trình cũng cần được đánh giá tính khả thi, đặc biệt trong điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên ở vùng khó khăn.

Rà soát chương trình không thể do một phía quyết định mà cần sự tham gia của giáo viên, học sinh, phụ huynh, chuyên gia giáo dục, cán bộ quản lý và tác giả sách. 

Giáo viên phản ánh tính khả thi, học sinh phản ánh trải nghiệm học tập, phụ huynh quan sát áp lực học tập và chi phí, chuyên gia cung cấp cơ sở khoa học, cán bộ quản lý góp tiếng nói thực tiễn. Sự tham gia đa chiều giúp chương trình vừa bảo đảm khoa học vừa phù hợp thực tiễn.

Cần chuẩn hóa ngôn ngữ yêu cầu cần đạt, lấy ý kiến diện rộng từ các chủ thể tham gia, công khai kết quả để xã hội phản biện. Đồng thời tổ chức bồi dưỡng giáo viên để sẵn sàng triển khai chương trình đã chỉnh lý, giúp chương trình ổn định, khả thi, làm nền tảng vững chắc cho việc phát triển SGK đồng bộ.

Để có bộ sách từ năm học 2026-2027

Sau khi chương trình giáo dục phổ thông được rà soát và chỉnh lý, bước tiếp theo là xây dựng bộ sách giáo khoa thống nhất. Trên cơ sở đánh giá các bộ sách hiện đã được phê duyệt và đưa vào sử dụng trong các năm học qua, xác định ưu điểm, điểm phù hợp và những điểm cần tinh chỉnh, các cuốn sách xuất sắc sẽ được kết hợp, điều chỉnh, loại bỏ trùng lặp và lạc hậu để hình thành bộ sách thống nhất. 

Ngoài ra cần có những khảo sát đánh giá các đối tượng liên quan đến việc sử dụng bộ sách trong quá trình dạy và học như một lần thí điểm thực hiện sách giáo khoa đó để nâng cao tính phù hợp với thực tiễn trong quá trình triển khai.

Bộ sách thống nhất là nền tảng chuẩn, bảo đảm tính chuẩn mực, đồng bộ, công bằng và hiệu quả, giúp học sinh ở mọi vùng miền có cùng điều kiện tiếp cận kiến thức và nâng cao chất lượng giáo dục. 

Đồng thời vẫn có thể tồn tại các bộ sách giáo khoa còn lại để giúp học sinh và giáo viên tham khảo bổ trợ phù hợp với đặc thù vùng miền hoặc nhu cầu học tập riêng của học sinh và giáo viên. Việc này không phá vỡ triết lý, mục tiêu của chương trình mà còn giúp học sinh học tập linh hoạt, phát huy sáng tạo và gắn kết tri thức với thực tiễn cuộc sống.

Quá trình xây dựng bộ sách thống nhất vẫn cần sự tham gia của tác giả, giáo viên, chuyên gia giáo dục và nhà xuất bản đã từng tham gia các công đoạn để phê duyệt SGK trong thời gian qua, đồng thời bảo đảm sách đồng bộ với chương trình, phương pháp dạy học và kỳ thi chuẩn hóa theo định hướng mà lãnh đạo Bộ Giáo dục và đào tạo đã thông tin.

Làm một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc: Hiện đại, sáng tạo, kết nối công nghệ

Một bộ sách giáo khoa chuẩn, thống nhất trong cả nước không phải là 'quay về lối cũ' một chương trình một bộ sách, mà phải xây dựng bộ sách giáo khoa hiệu quả hơn, dễ sử dụng.