22/09/2025 12:03

Bỏ hội đồng trường: Biến động lớn về lãnh đạo đại học công lập

Các trường đại học đã tổ chức đại hội và bầu bí thư kiêm chủ tịch hội đồng trường theo quy định cũ, sắp tới sẽ phải sắp xếp lại toàn diện bộ máy lãnh đạo theo quy định mới.

Bộ GD-ĐT vừa đề nghị các cơ sở giáo dục đại học (ĐH) và giáo dục nghề nghiệp tạm dừng công tác quy hoạch và xem xét bổ nhiệm mới lãnh đạo Bỏ hội đồng trường: Biến động lớn về lãnh đạo đại học công lập - Ảnh 4. Hội đồng trường: Có ghế nhưng không có quyền?

Trong tờ trình đánh giá sơ kết thực hiện Luật Giáo dục ĐH giai đoạn 2019-2024 gửi Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết đến nay đã có 167/171 cơ sở giáo dục ĐH công lập (không tính các trường thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an) hoàn thành việc thành lập, kiện toàn hội đồng trường, tuy nhiên hiệu quả hoạt động còn nhiều bất cập.

Theo báo cáo của 13 bộ, cơ quan ngang bộ và 24 địa phương, 67 cơ sở giáo dục ĐH đã thực hiện bí thư đảng ủy là chủ tịch hội đồng trường, chủ tịch hội đồng ĐH.

Bộ GD-ĐT nhận định qua thực tiễn hội đồng trường ở một số trường ĐH hoạt động còn yếu, mang tính hình thức, chưa thực hiện đúng, đầy đủ quyền hạn và trách nhiệm theo quy định của luật. Điều này dẫn tới vai trò của hội đồng trường bị coi nhẹ hoặc ở một số nơi xảy ra xung đột, mâu thuẫn giữa hội đồng trường, chủ tịch hội đồng trường với hiệu trưởng.

Việc sẽ xóa bỏ mô hình hội đồng trường tại các trường ĐH công lập theo chủ trương mới là một thay đổi lớn so với Luật Giáo dục ĐH hiện hành.

Như vậy, cơ cấu tổ chức mới của các cơ sở giáo dục ĐH sẽ không còn hội đồng trường đối với các trường công lập (trừ những trường có yếu tố hợp tác quốc tế). Hội đồng trường chỉ tồn tại ở các trường tư thục hoặc các đơn vị có thỏa thuận quốc tế.

Điều này đánh dấu sự thay đổi lớn về cơ cấu quản trị ĐH khi mô hình hiệu trưởng - chủ tịch hội đồng trường từng được xem là bước tiến trong tự chủ ĐH.

Việc bỏ hội đồng trường ĐH không chỉ là thay đổi về tổ chức bộ máy mà còn tác động sâu sắc đến cách thức vận hành, điều hành và quản trị trường ĐH công lập trong thời gian tới. Quyết định này thể hiện một sự chuyển hướng mạnh mẽ: từ mô hình phân quyền sang mô hình tập trung, thống nhất, nơi mà người đứng đầu cấp ủy sẽ kiêm nhiệm vai trò điều hành.

Đây không chỉ là một điều chỉnh về mặt tổ chức mà còn là thông điệp rõ ràng về việc tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng trong hệ thống giáo dục, đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn đối với năng lực, bản lĩnh và tư duy quản trị của đội ngũ cán bộ lãnh đạo nhà trường.

Tuy nhiên thực tiễn cũng đặt ra khi không còn một thiết chế như hội đồng trường để làm đối trọng, phản biện và giám sát sẽ đòi hỏi những cơ chế kiểm tra, đánh giá khác để tránh rơi vào tình trạng "một người quyết tất".

Việc đổi mới mô hình quản trị ĐH không thể chỉ dừng lại ở thay đổi cơ cấu tổ chức mà phải đi kèm với đào tạo đội ngũ, hoàn thiện hành lang pháp lý và xây dựng văn hóa học thuật dân chủ, tôn trọng phản biện.

Nếu không, bài toán tự chủ ĐH có thể lại quay về điểm xuất phát, nơi các trường bị chi phối hoàn toàn bởi cấp trên thay vì được vận hành dựa trên năng lực nội tại và nhu cầu học thuật thực sự.

Tạm dừng bổ nhiệm mới

Ngày 12-9, Bộ GD-ĐT ban hành hai công văn gửi các cơ sở giáo dục trực thuộc và các cơ quan có thẩm quyền, yêu cầu tạm dừng công tác quy hoạch, bổ nhiệm mới các vị trí lãnh đạo, bao gồm: giám đốc, hiệu trưởng, phó giám đốc, phó hiệu trưởng. Các chức danh này sẽ chỉ được bổ nhiệm lại khi hết nhiệm kỳ, còn việc bổ nhiệm mới sẽ dừng cho đến khi có hướng dẫn tiếp theo.

Đối với hội đồng trường, chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng trường hết nhiệm kỳ thì tiếp tục điều hành cho đến khi có hướng dẫn mới. Trường hợp chủ tịch hết tuổi quản lý thì phó chủ tịch (nếu có) điều hành hội đồng trường hoặc hội đồng trường bầu người điều hành nếu không có phó chủ tịch.

Cũng theo chỉ đạo từ bộ, các cơ sở giáo dục được yêu cầu tạm dừng công tác quy hoạch đối với các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng trường (nếu có).

Nâng cao hiệu quả quản trị ĐH

Nghị quyết 71 được đánh giá là dấu mốc quan trọng trong định hướng phát triển giáo dục - đào tạo của cả nước, đặt mục tiêu đổi mới tư duy, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị ĐH, đồng thời đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của Đảng tại các cơ sở giáo dục. Một trong những định hướng quan trọng trong nghị quyết 71 là tăng cường vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của tổ chức Đảng, đặc biệt là vai trò của người đứng đầu cấp ủy tại các cơ sở giáo dục.

Theo đó sẽ triển khai mô hình bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục thay cho mô hình hiệu trưởng và chủ tịch hội đồng trường như trước đây.

Hội đồng trường thành viên có làm giảm vai trò đại học quốc gia, đại học vùng?

Nhiều ý kiến cho rằng mô hình hội đồng đại học quốc gia và hội đồng trường đại học thành viên hiện đang hoạt động tốt, dù có những khúc mắc giai đoạn đầu.