Vì sao học sinh, sinh viên dễ mắc bẫy 'bắt cóc online'?
Chỉ trong ít ngày, tại Đắk Lắk liên tiếp xảy ra các vụ sinh viên bị lừa "bắt cóc online", gia đình bị tống tiền khiến dư luận lo lắng. Vì sao thế hệ gen Z rành công nghệ vẫn dễ sập bẫy?
Đêm 16-9, Công an phường Tân An, tỉnh Đắk Lắk kịp thời giải cứu một nam sinh viên bị nhóm đối tượng lừa đảo từ Campuchia 'bắt cóc online' và tống tiền 450 triệu đồng - Ảnh: SỸ ĐỨC
Ngày 24-9, thượng tá Nguyễn Hữu Sơn - trưởng Phòng An ninh chính trị nội bộ Công an tỉnh
Bùi Dương Gia Hân, học sinh lớp 12A2 Trường THPT Phan Chu Trinh số 1 (Đắk Lắk), hướng dẫn người dân truy cập các ứng dụng khi làm thủ tục ở chính quyền 2 cấp - Ảnh: TÂM AN
Đặng Trần Hữu Tâm, sinh viên Trường đại học Đông Á, kể lần chuẩn bị nhập học, bạn liên tục nhận cuộc gọi lạ, chúng đọc đúng thông tin cá nhân khiến bạn hoang mang.
"Khi họ yêu cầu kết bạn Zalo, tôi kịp nhận ra bất thường nên thoát bẫy. Nhưng nhiều bạn khác vì lo lắng, thiếu trải nghiệm nên dễ mắc lừa", Tâm nói.
Ở bậc phổ thông, nguy cơ cũng không nhỏ. Bùi Dương Gia Hân, học sinh lớp 12A2 Trường THPT Phan Chu Trinh số 1 (Đắk Lắk), cho rằng quan trọng nhất là giữ bình tĩnh: "Học sinh cần rèn bản lĩnh số: không vội vàng, không kết bạn tài khoản lạ, không hẹn gặp trực tiếp người quen trên mạng".
Theo Hân, tuyên truyền trong trường hiện mới dừng ở thông báo fanpage, chưa có nhiều buổi tập huấn thực tế.
"Nếu được mô phỏng tình huống và thực hành cách ứng phó, chúng mình sẽ tự tin hơn nhiều", Hân đề xuất.
Học sinh, sinh viên hiện nay học tập, ứng dụng trên điện thoại, mạng xã hội rất nhiều, tuy nhiên cần thêm bản lĩnh số để tránh bị lừa - Ảnh: TÂM AN
Cảnh giác với cuộc gọi lạ, link giả, chuyển tiền
Từ thực tiễn, thầy Nguyễn Tiến Chương - phó hiệu trưởng Trường THPT Thực hành Cao Nguyên - cho biết: "Học sinh, sinh viên rành mạng xã hội nhưng vẫn sập bẫy, chứng tỏ thủ đoạn ngày càng tinh vi".
Trường yêu cầu giáo viên nhắc nhở trong giờ chào cờ, sinh hoạt lớp và cập nhật liên tục các chiêu trò mới".
Tại Trường đại học Tây Nguyên, gần đây xuất hiện văn bản giả mạo học bổng 100% học phí, yêu cầu sinh viên nộp hồ sơ, chứng minh tài chính. Nhà trường đã dán nhãn "giả mạo", khẳng định học bổng chỉ công bố trên website và fanpage chính thức.
Phòng An ninh chính trị nội bộ Công an tỉnh Đắk Lắk thường tổ chức các buổi tập huấn kỹ năng cho học sinh, sinh viên trước các lừa đảo trên mạng - Ảnh: TÂM AN
Tiến sĩ Vũ Minh Chiến - phó trưởng phòng công tác sinh viên Trường đại học Tây Nguyên - cho biết nhiều sinh viên còn bị "công an giả" gửi giấy triệu tập giả, yêu cầu chuyển tiền, có em đã mắc bẫy.
"Điểm yếu của sinh viên là thiếu hiểu biết pháp luật, kinh nghiệm sống, dễ bị thao túng tâm lý", ông nói.
Để phòng ngừa, trường mở nhiều kênh cảnh báo: website, fanpage, nhóm Zalo lớp, đồng thời mời công an trực tiếp giảng dạy kỹ năng ứng phó.
"Không ai bảo vệ các em tốt bằng sự tỉnh táo của chính các em. Khi nhận cuộc gọi lạ, văn bản lạ, phải kiểm chứng qua kênh chính thức, tuyệt đối không chuyển tiền hay cung cấp thông tin cá nhân", tiến sĩ Chiến nhấn mạnh.
Đọc nhiều sách báo, tìm hiểu về quy định pháp luật cũng là cách để có thêm bản lĩnh, phòng lừa đảo qua mạng, bắt cóc online - Ảnh: TÂM AN
Thượng tá Nguyễn Hữu Sơn cho rằng dạy học sinh, sinh viên giỏi công nghệ thôi chưa đủ, cần rèn bản lĩnh ứng xử trước tình huống bất thường. Bản lĩnh số là khả năng giữ bình tĩnh, không để kẻ xấu thao túng.
Cơ quan chức năng khẳng định không có chuyện công an, viện kiểm sát yêu cầu chuyển tiền qua điện thoại hay mạng xã hội (trừ một số tình huống nghiệp vụ - PV).
"Những cuộc gọi, tin nhắn từ người lạ yêu cầu vào link, chuyển tiền chắc chắn là lừa đảo. Các em cần cảnh giác, bình tĩnh báo ngay cho gia đình, nhà trường hoặc công an gần nhất để được hỗ trợ, tránh mất tiền và tổn thương tâm lý", thượng tá Sơn nhấn mạnh.
Theo ông, "bắt cóc online" chỉ là một biến tướng trong muôn kiểu tội phạm công nghệ cao.
"Công nghệ giúp kẻ gian ngụy trang, nhưng sự tỉnh táo và bản lĩnh của mỗi người mới là 'tường lửa' vững chắc nhất. Trong kỷ nguyên số, biết công nghệ thôi chưa đủ, quan trọng là biết làm chủ chính mình".
Giải cứu nữ sinh viên bị bắt cóc online đòi tiền chuộc 400 triệu đồng