DN nhỏ "khó nuôi" phòng pháp chế, luật sư gợi ý cách quản trị rủi ro ít tốn kém

Sáng 25/9, dưới sự chỉ đạo của Hội Luật gia Việt Nam, Tạp chí Đời sống và Pháp luật/Tạp chí điện tử Người Đưa Tin đã tổ chức tọa đàm "Tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý tạo không gian phát triển cho doanh nghiệp".

Trong bối cảnh hệ thống pháp luật liên tục được cập nhật, ban hành nhiều quy định mới, không ít doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn do chưa có bộ phận pháp chế chuyên trách. Điều này đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để vừa hạn chế rủi ro pháp lý, vừa không phát sinh thêm chi phí lớn?

Chia sẻ tại tọa đàm, luật sư Nguyễn Thị Ngọc Anh – Giám đốc Công ty Luật ATA cho biết, với vai trò là luật sư tư vấn cho nhiều doanh nghiệp, trong đó có cả SMEs, bà nhận thấy Nghị quyết 68 và Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, dù chưa thật sự đáp ứng kỳ vọng của một số người đã nhiều năm kêu gọi thay đổi, nhưng lại là bước đột phá đối với thế hệ luật sư trẻ.

Sau khi hai nghị quyết này được ban hành, các cơ quan từ Quốc hội, Chính phủ đến các bộ, ngành đã hoạt động rất tích cực, ngày đêm sửa đổi, bổ sung và ban hành văn bản pháp luật. Tất nhiên, không thể tháo gỡ mọi điểm nghẽn ngay lập tức.

"Nếu mất 40 năm để hình thành một quy định thì cũng cần nhiều thời gian để tháo gỡ và đưa nó vào thực tiễn", bà Ngọc Anh dẫn lại một quan điểm được nêu tại tọa đàm.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Anh – Giám đốc Công ty Luật ATA phát biểu tại tọa đàm.

Theo bà, với những doanh nghiệp lớn như ngân hàng, họ có đội ngũ pháp lý hùng hậu, không chỉ theo dõi, cập nhật văn bản mới mà còn tham gia vào quá trình xây dựng, góp ý chính sách, thậm chí tạo ra thay đổi phù hợp với nhu cầu phát triển.

Trong khi đó, SMEs gặp nhiều hạn chế hơn. Với quy mô nhỏ, nguồn lực và nhân sự hạn chế, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp, việc duy trì một bộ phận pháp chế chuyên biệt gần như không khả thi.

Từ thực tế tư vấn, bà Ngọc Anh đưa ra một số khuyến nghị cho SMEs. Trước hết, cần xây dựng hệ thống quản trị pháp lý thường xuyên. Không nhất thiết phải lập phòng pháp chế riêng, doanh nghiệp có thể tận dụng hai bộ phận vốn đã tồn tại: kế toán và hành chính – nhân sự.

Trong đó, bộ phận kế toán theo dõi, lưu trữ chứng từ, hợp đồng, nguồn thu và khoản chi; trong khi hành chính – nhân sự quản lý hồ sơ pháp lý doanh nghiệp, hồ sơ nhân sự, cổ đông và thành viên góp vốn. Nếu được triển khai tốt, kết hợp với cảnh báo rủi ro, đây đã là một hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần thường xuyên theo dõi các kênh cung cấp văn bản pháp luật miễn phí như Thư viện Pháp luật, Luật Việt Nam hay Cổng thông tin Chính phủ.

Tuy nhiên, vì các kênh này chủ yếu chỉ đăng tải văn bản mà ít phân tích sâu, SMEs nên tham khảo thêm các kênh từ công ty luật – nơi cung cấp chuyên đề pháp lý hằng tuần.

"Một tháng không đọc luật đã thành "người tối cổ", còn chúng tôi nếu không đọc hằng ngày đã bị coi là lạc hậu. Ban đầu các trợ lý than mệt, nhưng tôi luôn nhấn mạnh: nếu không cập nhật, chúng ta không thể tư vấn hay áp dụng vào chính hoạt động của mình, chứ chưa nói đến hỗ trợ khách hàng", bà Ngọc Anh nói.

Cuối cùng, trong trường hợp nội bộ không thể tự xử lý, doanh nghiệp có thể sử dụng dịch vụ pháp lý thường xuyên – coi như "phòng pháp chế thuê ngoài". Theo bà, luật sư tư vấn thường có nhiều kinh nghiệm hơn so với pháp chế nội bộ, giúp SMEs tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả.