26/09/2025 20:03

Sinh viên còn 'mù mờ' về sở hữu trí tuệ

Theo các chuyên gia, hiện chỉ một số ít sinh viên thật sự hiểu rõ và biết vận dụng những kiến thức về sở hữu trí tuệ trong môi trường đại học.

Ngày 26-9 tại TP.HCM, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM phối hợp Học viện Quản lý giáo dục, Trường cao đẳng Kinh tế TP.HCM tổ chức hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "Tăng cường tuyên truyền sở hữu trí tuệ trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp tại TP.HCM: Giải pháp thực tiễn gắn với chuyển đổi số".

Khoảng trống về sở hữu trí tuệ

Trình bày tham luận tại hội thảo, ThS Đặng Thị Hiền - Trường cao đẳng Văn hóa nghệ thuật TP.HCM - cho biết qua một cuộc khảo sát được thực hiện với các giảng viên, sinh viên nhà trường, chỉ 3-4% người tham gia cho biết thực sự "hiểu rõ và biết vận dụng" khái niệm Sinh viên 'mù mờ' về sở hữu trí tuệ - Ảnh 2. Khởi động chương trình thực thi sở hữu trí tuệ cho các thương hiệu sáng tạo ViệtĐỌC NGAY

Từ việc đối chiếu quốc tế theo sáu tiêu chí (chương trình, IP Hub, học liệu, đội ngũ, khuyến khích, ứng dụng thực tiễn), PGS.TS Phạm Văn Thuần và TS Nguyễn Đặng An Long cho thấy khoảng cách mang tính hệ thống.

Chẳng hạn, Hàn Quốc coi sở hữu trí tuệ là học phần bắt buộc và có mạng lưới trung tâm hỗ trợ sở hữu trí tuệ quốc gia; Nhật Bản tích hợp sở hữu trí tuệ vào STEM, có trung tâm hỗ trợ sở hữu trí tuệ gắn với doanh nghiệp.

Còn Việt Nam chưa có giáo trình chính quy, thiếu giảng viên chuyên trách, cơ chế học bổng - khen thưởng chưa hình thành, việc thương mại hóa sản phẩm của học sinh sinh viên còn rất ít. Nói cách khác, chúng ta mới dừng ở "ý tưởng - ngoại khóa", trong khi các nước đã vận hành cả hệ sinh thái.

Nhóm tác giả kiến nghị phối hợp chặt giữa các bộ, trong đó Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Bộ Nội vụ đóng vai trò then chốt để thể chế hóa sở hữu trí tuệ trong khung giáo dục nghề nghiệp: quy định học phần bắt buộc/chuẩn đầu ra; chuẩn hóa học liệu toàn quốc; đào tạo - bồi dưỡng định kỳ cho giảng viên; và bố trí ngân sách thường xuyên thay vì dự án ngắn hạn.

Ngoài ra khi triển khai, nhóm cho rằng trước hết cần dựng mạng lưới IP Hub trong từng cơ sở giáo dục nghề nghiệp để tư vấn, tra cứu, hỗ trợ đăng ký quyền và kết nối doanh nghiệp cho khâu thương mại hóa.

Tiếp đó cần đưa sở hữu trí tuệ vào tiêu chí kiểm định chất lượng của trường, biến "hiểu và biết vận dụng sở hữu trí tuệ" thành thước đo bắt buộc.

Ngoài ra nên khuyến khích bằng vật chất - học bổng, giải thưởng cho sáng chế/kiểu dáng/nhãn hiệu được bảo hộ, nhằm tạo động lực dài hạn cho học sinh sinh viên.

Cuối cùng, nhóm nhấn mạnh chuyển đổi số là đòn bẩy: số hóa học liệu, mở lớp trực tuyến, dùng nội dung trực quan như video clip, bài hát, phần mềm mô phỏng; đồng thời tích hợp nội dung sở hữu trí tuệ vào học phần khởi nghiệp, studio mô phỏng doanh nghiệp.

Khi khung chính sách được chốt, học liệu - đội ngũ được chuẩn hóa và IP Hub vận hành, sở hữu trí tuệ mới trở thành năng lực nghề cốt lõi của người học, thay vì một hoạt động phong trào ngắn hạn.

Theo ThS Lê Thị Lan Phương - Trưởng phòng khoa giáo, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM, việc trang bị kiến thức và kỹ năng về sở hữu trí tuệ cho học sinh, sinh viên chính là chìa khóa để xây dựng đội ngũ nhân lực vừa giỏi nghề, vừa am hiểu pháp luật, có khả năng khởi nghiệp và hội nhập quốc tế.

Bà cho rằng công tác giáo dục sở hữu trí tuệ trong các trường trung cấp, cao đẳng hiện còn thiếu đồng bộ, chưa có khung chương trình thống nhất và đội ngũ chuyên trách.

Vì vậy cần sớm đưa nội dung này trở thành bộ phận thiết yếu trong hệ thống giáo dục nghề nghiệp, qua đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Doanh nghiệp khổ sở vì hàng nhái, xâm phạm sở hữu trí tuệ

Đó là ý kiến của nhiều doanh nghiệp tại diễn đàn 'Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ - Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo', do tạp chí Diễn Đàn Doanh Nghiệp và các đơn vị đồng tổ chức, chiều 26-8.