Thuốc lá điện tử vẫn âm thầm gây hại giới trẻ
Dù đã được đưa vào danh mục hàng cấm và chính thức bị cấm từ ngày 1-1-2025, thế nhưng đến nay thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn đang âm thầm len lỏi trong đời sống, đặc biệt là giới trẻ với nhiều hệ lụy khôn lường đến sức khỏe.
Nhiều bạn trẻ vẫn sử dụng thuốc lá điện tử công khai nơi công cộng - Ảnh: NGỌC MINH
Sau khi Quốc hội thông qua nghị quyết số 173/2024/QH15 thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng
Mẫu thuốc lá điện tử nam sinh 15 tuổi sử dụng trước khi nhập viện cấp cứu do ngộ độc - Ảnh: T.HẢO
Đã đến lúc cần chế tài mạnh mẽ
Mặc dù đã thuộc danh mục cấm từ 1-1-2025, tuy nhiên đến nay việc xử phạt người mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa có quy định riêng.
Để triển khai hiệu quả nghị quyết này, theo bà Đinh Thị Thu Thủy - phó vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế, Bộ Y tế đã xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định 117/2020/NĐ-CP, tập trung vào xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, đặc biệt liên quan đến các sản phẩm thuốc lá mới.
Trong đó dự thảo bổ sung hai hành vi, mức phạt từ 3-5 triệu đồng đối với hành vi chứa chấp, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới; phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi biết rõ người khác sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới khác tại địa điểm thuộc quyền sở hữu của mình hoặc do mình quản lý mà không ngăn cản hoặc báo cơ quan có thẩm quyền xử lý.
"Chúng tôi cũng đang đề xuất thẩm quyền xử phạt rất rộng, bao gồm cơ quan thị trường, cơ quan công an, kiểm lâm, hải quan… và một số chức danh trong thanh tra của các cơ quan chuyên môn liên quan. Bên cạnh đó sẽ có những "cộng tác viên" khi phát hiện hành vi vi phạm sẽ báo với cơ quan chức năng để xử phạt theo quy định", bà Thủy nêu rõ.
Tại dự thảo này, Bộ Y tế cũng đề xuất ngoài phạt tiền, người vi phạm còn phải tiêu hủy sản phẩm vi phạm và có thể bị thông báo tới cơ quan, tổ chức, trường học nơi đang công tác hoặc học tập để xử lý theo quy định nội bộ. Các cơ sở kinh doanh như nhà hàng, quán cà phê, trung tâm thương mại… cũng sẽ bị kiểm tra, giám sát chặt chẽ hơn.
Cùng với đó Bộ GD-ĐT, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam… cần phối hợp chặt chẽ để tuyên truyền trong học đường, tăng cường giáo dục và xử lý nghiêm các vi phạm trong học sinh, sinh viên. Việc công khai các trường hợp vi phạm trên truyền thông được xem là biện pháp răn đe và nâng cao nhận thức hiệu quả.
Cấm một đằng, bán một nẻo
Các nền tảng thương mại điện tử như Shopee, Lazada đã gỡ bỏ mặt hàng liên quan. Tuy nhiên chỉ cần gõ vài từ khóa như "vape", "pod", "thuốc lá điện tử" trên mạng xã hội Facebook, TikTok hàng loạt tài khoản, fanpage mua bán lại hiện ra với hàng chục nghìn thành viên.
Chẳng hạn, nhóm "Vape Việt Nam" có hơn 71.000 thành viên thường xuyên đăng bài trao đổi, rao bán, chia sẻ "kinh nghiệm sử dụng". Fanpage "V.P.H.N" với hơn 40.000 người theo dõi công khai chào bán đủ loại pod, tinh dầu hương vị từ việt quất, khế lạnh, chanh tuyết đến khoai môn... với giá chỉ từ 100.000 - 300.000 đồng.
Người mua chỉ cần nhắn tin qua Zalo hoặc messenger, hàng sẽ được giao tận tay. Nhiều cơ sở còn cho biết có "shipper ruột", không lo bị kiểm tra.
Hay trên nền tảng TikTok, việc mua bán còn nhộn nhịp hơn, các tài khoản liên tục đăng tải mẫu mã, hương vị mới. Những video ngắn thu hút hàng chục ngàn lượt thả tym và hàng trăm bình luận.
"Ở Việt Nam còn bán không?", dưới bình luận là một mã Zalo để người mua có thể kết nối. Ngay sau khi kết nối, tài khoản "Daisy" nhanh chóng tư vấn nhiệt tình và gợi ý dòng sản phẩm "mới dùng ngon đét". Giá dao động 400.000 - 700.000 đồng, giao tận nơi trong ngày.
Dù bị cấm, thị trường "ngầm" này vẫn hoạt động nhộn nhịp. Cũng chính bởi vậy người sử dụng thuốc lá điện tử vẫn dễ dàng mua bán, sử dụng và kéo theo đó là những hiểm họa khôn lường đến sức khỏe.
Thiếu niên 15 tuổi tổn thương não vì ngộ độc thuốc lá điện tử chứa ma túy