Viện dưỡng lão bán trú: Lối ra khi dân số già
Tổng Bí thư Tô Lâm khi phát biểu quán triệt nghị quyết 72 đã gợi ý xây dựng mô hình viện dưỡng lão bán trú (adult daycare) với hình thức "sáng ô tô đưa đi, chiều ô tô đón về".
Bữa ăn cho người cao tuổi tại cơ sở chăm sóc ban ngày ở Hà Nội - Ảnh: T.TÚ
Mô hình này mở ra một hướng đi mới, hỗ trợ gia đình chăm sóc các cụ tốt hơn và rất hữu ích khi Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già tới đây.
Mô hình "sáng đi, chiều về"
Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất thế giới. Theo Dữ liệu dân cư quốc gia, hiện cả nước có khoảng 16,1 triệu
Nhân viên y tế chăm sóc, hướng dẫn vận động cho người cao tuổi - Ảnh: T.TÚ
Cần nhiều giải pháp hỗ trợ
Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu (Hưng Yên) cho rằng triển vọng triển khai mô hình viện dưỡng lão bán trú ở Việt Nam rất khả quan. Mô hình này sẽ đáp ứng nhu cầu bằng cách cung cấp dịch vụ y tế cơ bản, khám sức khỏe, theo dõi sức khỏe định kỳ, hoạt động thể chất, tham vấn tâm lý và bữa ăn dinh dưỡng, đồng thời giúp người cao tuổi tránh cảm giác cô lập - một vấn đề phổ biến ở nhóm tuổi này.
Tuy nhiên bà cho rằng việc triển khai rộng rãi mô hình còn đối mặt với thách thức. Trong đó đầu tiên là rào cản về văn hóa, truyền thống cho rằng "trẻ cậy cha, già cậy con" có thể khiến người cao tuổi và gia đình e ngại. Thậm chí có người cho rằng đi vào viện dưỡng lão giống như bị con cái, gia đình "bỏ rơi".
Người cao tuổi được thăm khám sức khỏe trong cơ sở chăm sóc ban ngày tại Hà Nội - Ảnh: T.TÚ
Nhằm chuẩn bị cho giai đoạn người cao tuổi tăng hơn, Bộ Y tế đã xây dựng đề án "Xây dựng, phát triển nhân viên chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng và cơ sở chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030, tầm nhìn 2045".
Bác sĩ Nguyễn Xuân Trường, trưởng phòng người cao tuổi Cục Dân số, cho hay dự thảo đề án đặt mục tiêu hình thành mạng lưới chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đa tầng, đa dạng loại hình, bao gồm chăm sóc tại nhà, cộng đồng, cơ sở bán trú và lưu trú.
Điểm nổi bật của đề án là thành lập tổ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại xã, phường, thành phần gồm cán bộ y tế, cộng tác viên dân số và hội viên Hội Người cao tuổi. Các tổ sẽ đảm nhận nhiệm vụ theo dõi sức khỏe, tư vấn dinh dưỡng, phục hồi chức năng và hỗ trợ tinh thần ngay tại nơi cư trú. Các điểm chăm sóc sức khỏe cộng đồng sẽ được triển khai tại nhà văn hóa, trung tâm sinh hoạt dân cư, hoạt động trên nguyên tắc không tăng biên chế, tận dụng tối đa nguồn lực hiện có.
Về nhân lực, đề án đề xuất bổ sung nghề "nhân viên chăm sóc người cao tuổi" vào danh mục nghề nghiệp quốc gia, mở mã ngành đào tạo từ trình độ sơ cấp đến đại học. Mục tiêu đến năm 2030, ít nhất 30% cơ sở giáo dục nghề nghiệp triển khai đào tạo nghề này và 50% trạm y tế xã, phường có điều dưỡng viên phụ trách chăm sóc người cao tuổi.
Đề án cũng chú trọng phát triển cơ sở chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Các cơ sở phải đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa loại hình và huy động nguồn lực xã hội. Trong đó mô hình chăm sóc bán trú sẽ được ưu tiên triển khai rộng rãi tại các trung tâm y tế huyện, cơ sở phục hồi chức năng, y học cổ truyền.
Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, nhấn mạnh đây là bước đi chiến lược, chuẩn bị nhân lực chăm sóc chuyên nghiệp, đáp ứng nhu cầu dài hạn tại gia đình, cộng đồng và các cơ sở chuyên biệt ứng phó với già hóa dân số. Sự phát triển của các mô hình chăm sóc hiện đại, đặc biệt là chăm sóc bán trú, không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho người cao tuổi mà còn góp phần bảo vệ giá trị truyền thống, giúp con cháu yên tâm làm việc và gắn kết gia đình trong xã hội đang thay đổi nhanh chóng. Đây là hướng đi tất yếu để Việt Nam chủ động thích ứng với một xã hội già hóa, đảm bảo an sinh cho mọi công dân ở giai đoạn cuối cuộc đời.
Tạm biệt Viện dưỡng lão nghệ sĩ, tạm biệt viện dưỡng lão độc nhất vô nhị Việt Nam