
Phụ huynh tại TP.HCM mua sách giáo khoa cho con chuẩn bị năm học mới - Ảnh: NHƯ HÙNG
Nghị quyết 29 (2013) về Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc đồng quan điểm cử tri về 1 bộ sách giáo khoaĐỌC NGAY
Phụ huynh tại TP.HCM mua sách giáo khoa cho con chuẩn bị năm học mới - Ảnh: NHƯ HÙNG
Nghị quyết 29 (2013) về Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc đồng quan điểm cử tri về 1 bộ sách giáo khoaĐỌC NGAY
Mặc dù đã được thông tin, giải thích rõ ràng nhưng tâm lý nhiều học sinh và cha mẹ học sinh vẫn lo lắng về khả năng xảy ra thiếu công bằng trong các kỳ thi đối với học sinh học các bộ sách giáo khoa khác nhau.
Chính những lỗ hổng này dẫn đến tâm lý muốn quay lại "một bộ sách duy nhất" - điều không còn phù hợp với mục tiêu đổi mới và hội nhập.
Duy trì một bộ sách giáo khoa duy nhất có thể tạo sự thống nhất hình thức nhưng đi kèm nhiều hệ lụy.
Thứ nhất, nó dễ dẫn đến độc quyền, triệt tiêu động lực cải tiến và sáng tạo trong biên soạn sách.
Thứ hai, với đặc thù đa dạng về văn hóa, xã hội và điều kiện học tập của Việt Nam, một bộ sách khó đáp ứng đồng đều nhu cầu của học sinh từ miền núi, vùng sâu đến đô thị.
Thứ ba, tiếp tục duy trì bộ sách "của Nhà nước" (thực chất do một doanh nghiệp nhà nước làm) là tiếp tục lấy tiền từ ngân sách, trong khi lẽ ra có thể tiết kiệm khoản chi phí này để chi vào những việc khác.
Quan trọng hơn, giáo dục hiện đại không chỉ dừng ở việc truyền thụ kiến thức, mà phải hình thành kỹ năng tư duy phản biện, tự học và sáng tạo. Điều này khó đạt được nếu mọi học sinh đều học theo một khuôn mẫu cứng nhắc, thiếu linh hoạt.
Quay lại mô hình cũ chẳng những đi ngược xu thế quốc tế, mà còn kìm hãm nỗ lực nâng tầm trí tuệ và năng lực cạnh tranh của Việt Nam.
Làm thế nào để nhiều bộ sách giáo khoa trở thành động lực?
Thay vì sa vào tranh cãi "một hay nhiều bộ sách", điều quan trọng là làm cho chủ trương nhiều bộ sách giáo khoa vận hành minh bạch, công bằng và hiệu quả. Một số giải pháp then chốt cần triển khai:
1. Minh bạch hóa thẩm định và kiểm định: công khai tiêu chí, mời chuyên gia độc lập, đại diện giáo viên và phụ huynh tham gia hội đồng.
2. Đảm bảo công bằng trong thi cử: đề thi và kiểm tra dựa trên chuẩn chương trình, không thiên vị bất kỳ bộ sách giáo khoa nào.
3. Kiểm soát giá sách và hỗ trợ học sinh khó khăn, mở rộng đối tượng được hưởng chính sách cấp kinh phí mua sách giáo khoa và đồ dùng học tập.
4. Đào tạo và trao quyền cho giáo viên: giáo viên cần được tập huấn và có quyền quyết định lựa chọn sách giáo khoa dựa trên chuyên môn, không bị áp lực từ bên ngoài.
5. Ứng dụng công nghệ và học liệu số để tăng cơ hội tiếp cận và hỗ trợ phương pháp học tập hiện đại.