Xuất nhập khẩu lập kỷ lục mới, thặng dư thương mại vững chắc

Xuất khẩu tăng tốc, nhập khẩu phục hồi mạnh

Theo thông tin mới nhất từ Cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 8/2025 (từ 1/8 - 15/8/2025), hoạt động xuất nhập khẩu đạt 40,36 tỷ USD, giảm 8,4% so với kết quả nửa cuối tháng 7/2025, tương ứng giảm 3,68 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 20,06 tỷ USD, giảm 13,5% so với kỳ 2 tháng 7, tương ứng giảm gần 3,14 tỷ USD.

Phân tích về nguyên nhân chính dẫn đến kim ngạch giảm, Cục Hải quan cho biết, do một số ngành hàng xuất khẩu chủ lực suy giảm, như máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng giảm 566 triệu USD (giảm 18,8%); Điện thoại các loại và linh kiện giảm 560 triệu USD (giảm 18,4%); Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 519 triệu USD (giảm 10,1%); Sắt thép các loại giảm 145 triệu USD (giảm 45,9%).

Ở chiều ngược lại, về nhập khẩu, kim ngạch hàng hóa trong kỳ 1 tháng 8 đạt 20,29 tỷ USD, giảm 2,6% so với kỳ 2 tháng 7. Nguyên nhân giảm chủ yếu là do nhập khẩu xăng dầu các loại giảm 72 triệu USD (giảm 19,4%) và nhập khẩu ôtô giảm 70 triệu USD (giảm 29,8%).

Đáng chú ý, nhìn tổng thế cho thấy, tính từ đầu năm đến hết ngày 15/8, xuất khẩu đạt 282,62 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ 2024. Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực tiếp tục tăng trưởng như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 18,33 tỷ USD, tăng 42,6%; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 4,48 tỷ USD, tăng 14,9%; cà phê đạt 2,41 tỷ USD, tăng 62,8%. Trong khi đó, nhập khẩu đạt 272,59 tỷ USD, tăng 18,3%, chủ yếu là nguyên liệu phục vụ sản xuất như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 24,56 tỷ USD, tăng 38%; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 7,15 tỷ USD, tăng 24,5%.

Mặc dù có sự sụt giảm trong nửa đầu tháng 8, Cục Hải quan đánh giá tổng thể vẫn duy trì mức tăng trưởng mạnh mẽ so với cùng kỳ năm 2024, phản ánh tính ổn định và sức chịu đựng của nền kinh tế trước các biến động thị trường. Bên cạnh đó, nhu cầu nguyên liệu và sản phẩm trung gian phục vụ sản xuất vẫn duy trì cao, đồng thời phản ánh sức khỏe của chuỗi sản xuất công nghiệp Việt Nam, đặc biệt các ngành chế biến, chế tạo và điện tử.

Điện tử – máy tính – linh kiện, không chỉ là "cánh chim đầu đàn" trong xuất khẩu

Thống kê của Cục Hải quan cũng cho thấy, doanh nghiệp FDI vẫn là trụ cột trong thương mại quốc tế. Tổng trị giá xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đến hết 15/8/2025 đạt 393,20 tỷ USD, chiếm 70,8% tổng trị giá xuất nhập khẩu cả nước, tăng 21,8%, tương ứng 70,26 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2024.

Theo đánh giá của cơ quan quản lý và các chuyên gia kinh tế, sự tăng trưởng mạnh mẽ của nhóm doanh nghiệp FDI phản ánh môi trường đầu tư thuận lợi, chính sách mở cửa và các ưu đãi hiệu quả. Họ không chỉ góp phần vào giá trị thương mại mà còn giúp nâng cao năng lực sản xuất, áp dụng công nghệ mới và kết nối sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

"Cánh chim đầu đàn" đẩy tăng trưởng

Đánh giá về bức tranh xuất khẩu từ đầu năm đến nay, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công Thương, bức tranh thương mại của Việt Nam rất sáng với tổng trị giá xuất nhập khẩu 555,21 tỷ USD, và vào luỹ kế thặng dư hơn 10 tỷ USD. Dù có diễn biến giảm nhẹ ở nửa đầu tháng 8, song động lực tăng trưởng trung và dài hạn vẫn được giữ vững nhờ những nhóm hàng chủ lực. Có thể thấy sức bật của nền kinh tế Việt Nam rất vững vàng trong bối cảnh nhiều thách thức quốc tế.

Từ đầu năm đến nay, những ngành hàng chủ lực như điện tử, cà phê, dệt may và giày dép đã trở thành "động cơ" quan trọng, tạo ra những con số tăng trưởng ấn tượng và định hình vị thế Việt Nam trên bản đồ thương mại thế giới.

Trong đó, điện tử – máy tính – linh kiện, không chỉ là "cánh chim đầu đàn" trong xuất khẩu, Ngành này không chỉ nâng tầm năng lực sản xuất, ứng dụng công nghệ hiện đại và quản trị chuyên nghiệp. Đồng thời thu hút mạnh vốn FDI chất lượng cao. Nhờ đó, Việt Nam đang từng bước gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, từ khâu sản xuất linh kiện đến lắp ráp các sản phẩm điện tử cao cấp.

Bên cạnh đó là cà phê - ngành hàng nông sản chủ lực của Việt Nam đã ghi nhận tăng trưởng xuất khẩu 62,8%, nhờ sản lượng ổn định và chiến lược mở rộng thị trường quốc tế. Cà phê Việt Nam không chỉ là nguồn thu ngoại tệ quan trọng mà còn khẳng định vị thế thương hiệu Made in Vietnam trên bản đồ cà phê thế giới.

Cà phê ghi nhận tăng trưởng xuất khẩu 62,8%

Không thể không kể đến dệt may và giày dép khi ngành này duy trì tăng trưởng ổn định, tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do để mở rộng thị trường xuất khẩu. Đây là minh chứng rõ nét cho khả năng thích ứng linh hoạt và khả năng tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do, gia tăng sức cạnh tranh bền vững của các doanh nghiệp Việt Nam, góp phần nâng cao hình ảnh thương hiệu quốc gia.

Nhìn chung, những kết quả này không chỉ là con số thống kê, mà còn phản ánh tinh thần đổi mới, sáng tạo và hội nhập sâu rộng của doanh nghiệp Việt Nam. Các ngành hàng chủ lực đang trở thành nền tảng vững chắc, giúp xuất khẩu duy trì đà tăng trưởng bền vững, đồng thời khẳng định uy tín và giá trị thương hiệu “Made in Vietnam” trên thị trường quốc tế.

Giải pháp kép: Tối ưu logistics, tăng tỷ lệ nội địa hóa để xuất khẩu bền vững

Dù xuất nhập khẩu đạt kết quả kỷ lục, các chuyên gia kinh tế cảnh báo Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức, đặc biệt trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động. TS Nguyễn Minh Phong nhận định, tăng trưởng xuất khẩu mạnh là tín hiệu tích cực, nhưng cần tập trung vào chất lượng tăng trưởng, nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu. Đồng thời, đa dạng hóa thị trường là yếu tố quan trọng để giảm thiểu rủi ro. 

Ông Phong cũng đề xuất thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp FDI và nội địa nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, tăng cường logistics và chuỗi cung ứng để giảm chi phí xuất nhập khẩu, đồng thời quản lý tốt biên mậu nhằm bảo vệ thị trường trong nước khỏi nhập khẩu giá rẻ tràn lan.

Để duy trì thặng dư thương mại bền vững, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện năng lực cạnh tranh nền kinh tế thông qua nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, tăng cường kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ logistics và hạ tầng cảng biển. Các giải pháp này giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí xuất nhập khẩu, nâng cao khả năng cạnh tranh và duy trì tăng trưởng bền vững dài hạn.

Để duy trì đà tăng trưởng, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm, tiếp tục đa dạng hóa thị trường và xúc tiến thương mại sâu hơn vào các thị trường chiến lược...

Bộ Tài chính và Cục Hải quan khẳng định sẽ tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm đơn giản hóa thủ tục hải quan, thúc đẩy thương mại điện tử và logistics thông minh, đồng thời cải thiện môi trường kinh doanh minh bạch. Theo các chuyên gia, đây là nền tảng quan trọng để tạo sự ổn định, khích lệ đổi mới và hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu nhấn mạnh, để duy trì đà tăng trưởng, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm, tiếp tục đa dạng hóa thị trường và xúc tiến thương mại sâu hơn vào các thị trường chiến lược. Doanh nghiệp FDI đang đóng góp rất lớn vào tăng trưởng xuất nhập khẩu, chiếm hơn 70%. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp nội địa cần tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm và chuỗi giá trị để gia tăng xuất khẩu chính ngạch. Xu hướng nhập khẩu giảm trong nửa đầu tháng 8 có thể phản ánh điều chỉnh tồn kho, do đó cần theo dõi sát sao từ nay đến cuối quý III.

Ngoài ra, các chuyên gia kinh tế khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường đầu tư công nghệ, nâng cao giá trị gia tăng, đồng thời chủ động tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Việc liên kết chiến lược giữa doanh nghiệp FDI và nội địa không chỉ giúp nâng cao tỷ lệ nội địa hóa mà còn giảm chi phí logistics, tối ưu hóa xuất nhập khẩu, đồng thời tạo sự ổn định trong chuỗi cung ứng trước biến động toàn cầu.

Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một năm xuất khẩu thành công, vừa ghi dấu ấn về con số kỷ lục, vừa tạo đà cho sức bật bền vững trong những năm tiếp theo, mở ra cơ hội để nền kinh tế Việt Nam chủ động hội nhập, thích ứng linh hoạt và nâng tầm thương hiệu quốc gia.