Hội thảo: 'Nâng cao hơn nữa quyền lợi bệnh nhân trong chẩn đoán, điều trị'

GS.TS.BS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng y khoa Quốc gia

Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con người, là điều kiện tiên quyết cho sự phát triển bền vững của quốc gia. Không phải ngẫu nhiên mà trong mỗi lời chúc đầu năm hay trong những dịp quan trọng, điều đầu tiên mà người dân Việt Nam dành cho nhau luôn là “chúc sức khỏe”. Đó là một giá trị phổ quát, thể hiện niềm tin, khát vọng sống hạnh phúc và bình an, điều mà ngành y tế chúng ta luôn nỗ lực gìn giữ và vun đắp mỗi ngày.

Trong suốt quá trình phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán quan điểm coi chăm sóc sức khỏe nhân dân là trung tâm của mọi chính sách phát triển. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ và sự vào cuộc đồng bộ của toàn ngành, ngành y tế đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến hết năm 2024, 9/19 chỉ tiêu trọng yếu về y tế đã vượt mục tiêu năm 2025 tại Nghị quyết 20. Chỉ số bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân của Việt Nam năm 2023 được Tổ chức Y tế thế giới đánh giá đạt 68/100 điểm – cao hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á.

Hành lang pháp lý cho công tác y tế ngày càng được hoàn thiện, nổi bật là việc ban hành Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Bảo hiểm y tế và Luật Dược sửa đổi. Các chính sách không chỉ chuyển từ định hướng sang hành động cụ thể mà còn khẳng định rõ hơn quyền và nghĩa vụ của người bệnh, góp phần nâng cao chất lượng và sự an toàn trong khám, chữa bệnh.

Chất lượng khám chữa bệnh tiếp tục được cải thiện, cả về chuyên môn và quy trình phục vụ. Hệ thống bệnh viện không ngừng được mở rộng, năng lực y tế cơ sở được củng cố, kỹ thuật cao được chuyển giao sâu rộng về cơ sở. Bên cạnh đó, tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt trên 94% đã giúp giảm đáng kể gánh nặng chi phí cho người bệnh, nhất là với các nhóm yếu thế.

Đặc biệt, chuyển đổi số trong y tế có nhiều bước tiến quan trọng: 4 nền tảng số y tế dùng chung đã được hoàn thiện; hồ sơ sức khỏe điện tử và khám chữa bệnh từ xa bước đầu được triển khai đồng bộ, giúp rút ngắn thời gian tiếp cận, tăng tính minh bạch và nâng cao hiệu quả chẩn đoán, điều trị.

Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận, quyền lợi của người bệnh trong quá trình chẩn đoán và điều trị vẫn còn những bất cập. Một số cơ sở y tế còn quá tải, thời gian chờ đợi kéo dài, chi phí ngoài luồng vẫn tồn tại. Việc liên thông dữ liệu chưa đồng bộ dẫn đến tình trạng xét nghiệm, chẩn đoán trùng lặp, gây tốn kém và ảnh hưởng đến chất lượng điều trị.

Việc cung cấp thông tin đầy đủ cho người bệnh – về chỉ định chuyên môn, lựa chọn phương pháp điều trị, quyền được đồng thuận – chưa được thực hiện một cách đầy đủ, minh bạch. Tiếp nhận, xử lý phản ánh còn thiếu chuyên nghiệp, chưa trở thành một công cụ cải tiến dịch vụ hiệu quả.

Chính sách bảo hiểm y tế, mặc dù đã có những bước tiến đáng ghi nhận, song trong bối cảnh kỹ thuật y tế không ngừng phát triển, danh mục thuốc, vật tư và kỹ thuật thuộc phạm vi chi trả của bảo hiểm y tế cần tiếp tục được cập nhật để người bệnh không bị bỏ lại phía sau vì rào cản tài chính.

Những tồn tại này đặt ra yêu cầu cấp thiết: phải đảm bảo đầy đủ, thực chất quyền lợi của người bệnh, đặc biệt trong quá trình chẩn đoán và điều trị – không chỉ ở khía cạnh chuyên môn hay kỹ thuật, mà còn ở góc độ thể chế, công bằng xã hội và đạo đức phục vụ. Ngành Y tế vẫn đang ra sức nỗ lực để từng bước khắc phục những hạn chế này.

Một trong những định hướng lớn mang tính đột phá đã được đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh gần đây, đó là: “Phấn đấu để mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm và tiến tới miễn viện phí toàn dân”. Đây là những mục tiêu cụ thể, giàu tính nhân văn, thể hiện rõ bản chất ưu việt của chế độ ta và quyết tâm chính trị trong xây dựng một hệ thống y tế phục vụ nhân dân.

Ngành y tế xác định lộ trình 2026-2030 và 2031-2035 sẽ tập trung triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm để từng bước hiện thực hóa hai chủ trương lớn này. Đây là hành trình dài hơi, cần bước đi vững chắc, nhưng cũng là cơ hội lớn để chúng ta chuyển đổi hệ thống y tế từ chăm sóc bệnh sang bảo vệ sức khỏe, từ bị động sang chủ động, đồng thời nâng cao thực chất quyền lợi người bệnh.

Ths Hoàng Trung Tuấn – Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế. Ảnh: Trọng Tài

Ths Hoàng Trung Tuấn – Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế cho biết, tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ bao phủ BHYT tại Việt Nam đạt 94,2% dân số – một con số đáng ghi nhận cho thấy nỗ lực bền bỉ của hệ thống chính sách và các địa phương trong việc mở rộng mạng lưới an sinh.

Về mức đóng: người lao động, hưu trí, người hưởng trợ cấp… đều đóng 4,5% tiền lương hoặc lương hưu, hoặc mức lương cơ sở. Các nhóm yếu thế như hộ nghèo, cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi… được Nhà nước hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần mức đóng. Đáng chú ý, đến cuối năm 2023, quỹ BHYT vẫn cân đối và có kết dư, là nền tảng quan trọng để mở rộng quyền lợi trong các năm tới.

Hiện nay, chính sách BHYT phân chia thành 5 nhóm đối tượng chính theo trách nhiệm đóng phí: Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng (cán bộ, công chức, người làm công ăn lương…); Nhóm do tổ chức BHXH đóng (người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH dài hạn); Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng (trẻ em dưới 6 tuổi, người nghèo, người có công, người DTTS…); Nhóm do ngân sách hỗ trợ một phần (hộ cận nghèo, học sinh – sinh viên, người lao động tự do…); Nhóm tham gia theo hộ gia đình (người không thuộc 4 nhóm trên, đóng tự nguyện theo hộ).

Mô hình này tạo điều kiện phổ cập BHYT toàn dân, đồng thời bảo đảm chia sẻ rủi ro và trách nhiệm tài chính giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Về phạm vi quyền lợi của người tham gia BHYT: Người tham gia BHYT được hưởng các quyền lợi về khám chữa bệnh nội trú, ngoại trú tại các cơ sở y tế công lập và một số cơ sở tư nhân có ký hợp đồng với BHYT. Quỹ BHYT chi trả một phần hoặc toàn bộ chi phí tùy theo.

Mức hưởng (từ 80% đến 100% tùy nhóm đối tượng): Tuyến điều trị (đúng tuyến hay trái tuyến); dịch vụ kỹ thuật sử dụng (mức chi phí, danh mục được ban hành); Phạm vi quyền lợi không ngừng được mở rộng theo hướng bao phủ các loại thuốc, thiết bị, dịch vụ kỹ thuật và hình thức điều trị hiện đại, đồng thời ưu tiên người nghèo, người dân tộc, và các đối tượng dễ tổn thương khác.

Quyền lợi cụ thể của người có thẻ BHYT: Thuốc tân dược và thuốc Y học cổ truyền. Danh mục thuốc tân dược: hơn 1.030 hoạt chất/thuốc và 59 loại thuốc phóng xạ, theo Thông tư 30/2018 và TT 20/2022. BHYT thanh toán từ 30% đến 100%, tùy điều kiện chuyên khoa và bệnh lý.

Danh mục thuốc y học cổ truyền: gần 1.000 công thức thuốc cổ truyền, 349 dược liệu được chi trả.

Trang thiết bị và vật tư y tế hiện 337 nhóm thiết bị y tế từ vật tư tiêu hao thông thường đến thiết bị can thiệp cao cấp như: mạch máu nhân tạo, stent, máy tạo nhịp tim, khớp nhân tạo, dao siêu âm, Ligasure...

Dịch vụ kỹ thuật y tế: Quỹ BHYT thanh toán gần như toàn bộ các kỹ thuật y học hiện đại và truyền thống, gồm PET-CT, DSA, phẫu thuật có robot, xạ phẫu Gamma Knife, xét nghiệm gene ung thư….Đặc biệt, dịch vụ kỹ thuật cao trong chẩn đoán ung thư, can thiệp tim mạch, xương khớp, di truyền phân tử cũng đã được mở rộng chi trả.

Hình thức khám chữa bệnh mới – hỗ trợ điều trị từ xa: Từ năm 2024, Luật mới cho phép thanh toán BHYT cho các dịch vụ: Khám chữa bệnh từ xa; Khám chữa bệnh tại nhà; Y học gia đình; Hỗ trợ chi phí vận chuyển từ tất cả tuyến; Thanh toán điều trị tật khúc xạ cho trẻ em; Điều trị các bệnh hiểm nghèo hiếm gặp như: u ác tụy, u trung thất, bệnh lý võng mạc trẻ sinh non, bệnh Wilson, suy tim bẩm sinh...

Với mức đóng 4,5% thu nhập, BHYT Việt Nam hiện nay vẫn duy trì được trạng thái tài chính cân đối. Tuy nhiên, khi mở rộng quyền lợi, tăng mức hưởng, điều chỉnh giá dịch vụ theo hướng “tính đúng, tính đủ”, chúng ta sẽ phải nhiên cứu sửa đổi Luật BHYT, tái cơ cấu mức đóng linh hoạt theo nhóm đối tượng, bảo đảm khả năng chi trả của người dân và ngân sách Nhà nước.

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia cho biết, đến hết năm 2023, quỹ BHYT kết dư 40.000 tỷ đồng. Năm nay quỹ BHYT kết dư dự kiến tăng thêm. Hiện tại, ngành Y tế đang định hướng sửa đổi Luật BHYT, để cụ thể một số nội dung tiến tới khám chữa bệnh miễn phí cho người dân theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Dự kiến thời gian tới, nước ta sẽ sửa toàn bộ Luật BHYT, trong đó có nhiều nội dung tập trung khám chữa bệnh cho người dân, đặc biệt là khám chữa bệnh để sàng lọc, phát hiện sớm một số bệnh nguy hiểm.

PGS.TS Vũ Văn Giáp - Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai

Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ số, như triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, tích hợp dữ liệu y tế lớn và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán hình ảnh. Điều này đã giúp nâng cao hiệu quả, tốc độ và chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Đảng và Chính phủ cũng đã có nhiều định hướng và chỉ đạo như Nghị quyết 25, Nghị quyết 57 và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đều nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực y tế, với mục tiêu nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Vì thế, Bệnh viện Bạch Mai, với tư cách là bệnh viện trung ương, đã nỗ lực ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, và công nghệ tế bào gốc, nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế để triển khai các nền tảng công nghệ cao trong chăm sóc sức khỏe, như dân số đông, dân số trẻ, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, và tinh thần học hỏi, sáng tạo của đội ngũ y tế. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết, như việc xây dựng và khai thác hiệu quả dữ liệu y tế lớn.

Bệnh viện Bạch Mai đã đề ra 6 định hướng phát triển chính để ứng dụng công nghệ trong tương lai, bao gồm: đẩy mạnh trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, ứng dụng công nghệ tế bào gốc, gene trị liệu, và in 3D trong y tế,…

TS.BS Trần Chí Cường, Giám đốc bệnh viện SIS Cần Thơ

Hiện tại các bệnh đột quỵ, tim mạch, ung thư là ba bệnh nguy hiểm. Đột quỵ là nguyên nhân tử vong hàng đầu. Bảo hiểm chi trả cho đột quỵ rất lớn, mỗi ca lên tới hàng trăm triệu đồng. Với chi phí khoảng 100 triệu/ca đột quỵ, các bệnh viện địa phương phải chịu áp lực rất lớn. Ở viện chúng tôi mỗi ngày nhận tới gần 100 ca đột quy như thế. Trong một số trường hợp áp lực, bệnh nhân khó khăn, không có bảo hiểm y tế thì bệnh viện phải kêu gọi từ thiện cho những trường hợp này. Vậy trong trường hợp chi trả cho bệnh nhân thì chi phí nào là hợp lý, đây là một vấn đề cần bàn kỹ và khó.

Hiện tại chúng ta cần có những công nghệ theo kịp thế giới. Với những công nghệ như thế này thì mới đáp ứng được nhu cầu trong nước và thu hút được người nước ngoài tới thăm khám, nhưng điều này lại đòi hỏi chi phí rất cao. Những vấn đề phòng chống từ xa chưa được quan tâm đúng mực, đây là vấn đề lớn cần được đề phòng từ gốc chứ không phải từ ngọn như hiện nay. Dự phòng làm sao để giảm được bệnh tật, giảm được bệnh tật thì sẽ giảm được chi phí.

Ví dụ điều trị trong nước một bệnh nhân có thể chưa đến 100 triệu đồng, trong khi đó đi ra nước ngoài chi phí thấp nhất đã hàng trăm triệu đồng.

Tại Hội thảo TS.BS Trần Chí Cường kiến nghị: Cần tiếp tục đầu tư phát triển để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh chất lượng cao, thực hiện mục tiêu 'đón' lượng bệnh nhân từ các nước Đông Nam Á; Kết hợp Y tế - Phát triển kinh tế, du lịch... Nâng cao kiến thức cộng đồng trong dự phòng bệnh tật: lối sống sinh hoạt, môi trường; Định hướng phát triển hạ tầng xã hội theo hướng có lợi cho sức khỏe; thực thi luật pháp chế tài để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, coi việc bảo vệ sức khỏe là trách nhiệm của mỗi cá nhân. Nâng cao quyền lợi của người dân tiến tới nâng cao sức khỏe cộng đồng và giảm áp lực chi phí cho mỗi ca bệnh đến bệnh viện.

Cần gia tăng các quỹ phúc lợi xã hội bảo hiểm y tế để bảo đảm quyền lợi của bệnh nhân tham gia BHYT, ưu tiên các bệnh hiểm nghèo; thanh toán bảo hiểm theo thực tế, nhu cầu chuyên môn. Bên cạnh đó cần có giải pháp đảm bảo hành lang an toàn cho đội ngũ chuyên môn, bệnh viện khi tham gia khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (tâm lý sợ xuất toán bảo hiểm y tế).

Ths. Bs CKII Nguyễn Thị Hồng Hoa, Phó Giám đốc Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh). Ảnh: Như Ý

Trong bối cảnh khoa học và công nghệ phát triển nhanh chóng, Bệnh viện đang đứng trước cơ hội lớn để đổi mới và nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh. Những thành tựu công nghệ đã và đang tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ trong cách thức chúng ta tiếp cận, phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh lý.

Các công nghệ nổi bật có thể kể đến như: Trí tuệ nhân tạo (AI) trong hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh và ra quyết định điều trị; Robot phẫu thuật và nội soi 3D với độ chính xác cao; Xạ trị lập thể định vị chính xác như CyberKnife, Gamma Knife trong điều trị ung thư; Y học chính xác, giải trình tự gene, liệu pháp tế bào gốc; Khám chữa bệnh từ xa, bệnh án điện tử, và hệ thống quản lý hình ảnh PACS; Những công nghệ này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả điều trị, mà còn tối ưu hóa nguồn lực y tế, tiết kiệm thời gian và giảm gánh nặng cho người bệnh. Đặc biệt, công nghệ cao còn mở ra cơ hội điều trị hiệu quả những bệnh lý phức tạp mà trước đây rất khó khăn hoặc chưa từng có phương pháp can thiệp.

Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính chi thường xuyên, trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh từ ngày 1/1/2021 theo Quyết định số 1730/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Bệnh viện được xếp loại đa khoa hạng I, cấp chuyên môn kỹ thuật chuyên sâu, với 43 khoa/phòng/trung tâm và quy mô thực kê lên tới 1.656 giường bệnh.

Năm 2024 tổng số ca cấp cứu tại Bệnh viện 36.936 lượt, khám bệnh 357.117 lượt. Điều trị nội trú: 68.751 lượt. Bệnh viện đã thực hiện 14.500 kỹ thuật theo cấp chuyên môn kỹ thuật, Việc triển khai kỹ thuật mới, kỹ thuật cao đã nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị, thực hiện nhiều kỹ thuật tuyến trung ương ngay tại bệnh viện, can thiệp ít xâm lấn, tiếp cận tổn thương tốt hơn, thời gian nằm viện giảm, tỷ lệ chuyển tuyến 0,89% đã góp phần tăng sự hài lòng của người bệnh nội trú đạt 97,1%, tỷ lệ hài lòng của người bệnh ngoại trú đạt 96,9%.

Tại bệnh viện của chúng tôi, việc triển khai ứng dụng công nghệ cao đã mang lại kết quả rõ nét ở nhiều lĩnh vực. Năm 2024 là bệnh viện tuyến tỉnh đầu tiên trong cả nước thực hiện kỹ thuật lấy đa mô tạng, 1 năm sau triển khai 2 ca ghép thận thành công từ người hiến sống và từ người hiến chết não.

Hỗ trợ sinh sản; phẫu thuật tiệt căn; điều trị miễn dịch người bệnh ung thư, phẫu thuật nội soi cắt thực quản do ung thư; chụp, nong, đặt stent động mạch cảnh, động mạch đốt sống số hóa, xóa nền; đặt nhiều stent trong 1 lần can thiệp; thay thân đốt sống cổ nhân tạo; tạo hình hộp sọ 3D, phẫu thuật thần kinh, phẫu thuật tim hở…

Chẩn đoán sớm ung thư nhờ các kỹ thuật tầm soát gene đột biến và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh tiên tiến; Nội soi 3D có độ chính xác cao đã giảm các các can thiệp xâm lấn, giảm thời gian can thiệp, giảm sự sai sót, bảo tồn chức năng và rút ngắn thời gian hồi phục; Ứng dụng AI trong đọc hình ảnh CT, MRI giúp nâng cao độ chính xác, cảnh báo sớm một số bệnh lý nguy hiểm, từng bước đưa công nghệ vào vai trò trợ lý y tế số đồng hành cùng nhân viên y tế và người bệnh hỗ trợ bác sĩ trong quyết định lâm sàng.

Telemedicine kết nối các bác sĩ tại các trung tâm y tế lớn của cả nước, các chuyên gia tại Pháp, Bỉ, Thụy Điển, Singapore với các bác sĩ của bệnh viện, giúp người dân được tiếp cận với các phác đồ điều trị mới, các chuyên gia mà không phải chuyển tuyến trên đồng thời nâng cao năng lực, đào tạo nhân viên y tế ngay tại bệnh viện, phát huy hiệu quả nhân lực y tế.

Việc ứng dụng các kỹ thuật cao, chuyên sâu giúp cứu sống hàng ngàn ca bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo, cá thể hóa điều trị và giảm chi phí điều trị dài hạn, giảm chi phí xã hội.

Thách thức lớn khi triển khai công nghệ cao là vấn đề chi phí, đặc biệt là các đơn vị tự chủ. Các kỹ thuật cao đòi hỏi: Vốn đầu tư ban đầu lớn cho trang thiết bị, chi phí duy trì và vận hành cao, nhu cầu nhân lực chất lượng cao để vận hành hệ thống và đảm bảo an toàn người bệnh.

TS.BS. Dương Đức Hùng - Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức

Theo thống kê, có tới 80% người dân sử dụng BHYT tại các bệnh viện trên cả nước và bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng không ngoại lệ.

Tuy nhiên, hiện đang có một thực tế đáng lo ngại rằng khoản thu của BHYT rất thấp và ở mức cơ bản, trong khi đó gói chi trả cho BHYT lại cao. Do đó, ngành y tế thường gặp vấn đề sợ vỡ quỹ chi trả, tạo nên áp lực về tài chính rất lớn.

Đồng thời, hiện nay vấn đề thanh toán của BHYT tại các bệnh viện vẫn chưa thực sự được hiểu rõ và phù hợp. Bởi lẽ, theo xu hướng công nghệ hiện đại và tiên tiến, các bệnh viện ngày càng đầu tư nhiều máy móc và thiết bị mới với chi phí rất cao. Tuy nhiên, chi trả của người sử dụng đối với các máy móc và thiết bị mới đó lại chưa thực sự được nâng cao, để tạo ra sự hài hòa.

Đặc biệt, cùng với việc toàn dân có BHYT bắt buộc thì cũng cần có nhiều hình thái bảo hiểm khác tham gia vào ngành Y tế. Bởi lẽ hiện nay, không ít người dân có nhu cầu khám chữa bệnh ở mức độ cao hơn, so với mức khám chữa bệnh cơ bản của BHYT bắt buộc. Mặt khác, khi có các loại hình BHYT khác nhau sẽ tạo ra sự cạnh tranh, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Ngoài ra, cần phải nghiên cứu sâu về quy định sở hữu toàn dân các trang thiết bị y tế đã được hiến tặng. Nguyên nhân là do khi BHYT chi trả cho bệnh viện, thường chưa bao gồm chi phí khấu hao các máy móc, thiết bị y tế khám chữa bệnh đó.Việc này nhằm hạn chế tình trạng lãng phí về nguồn lực y tế.

PGS.TS Võ Tấn Đức- Trưởng Bộ môn Chẩn đoán hình ảnh, Trường ĐH Y Dược TP HCM

Cần thống nhất vấn đề chi trả trên thực tế của bảo hiểm y tế. Ngoài ra, tôi còn một số góp ý trong quy trình, khám chữa và chuẩn đoán hình ảnh. Như với quy trình khám chữa sử dụng các máy móc trình độ cao như chụp CT, chụp MRI việc quy định chi trả bảo hiểm chưa hợp lý. Cần xây dựng lại quy trình chi trả theo độ khó của thủ thuật phù hợp với thực tế.

Ngoài ra còn sử dụng thuốc cản quang trong một số thủ thuật. Thông thường các bệnh viện sẽ kê liều thuốc cản quang dư ra so với thực tế sử dụng, việc chi trả trong vấn đề này có thể gây lãng phí cho các đơn vị bảo hiểm. Vì thế, các đơn vị bảo hiểm cần tham khảo các chuyên gia chuyên ngành để việc chi trả bảo hiểm cho người dân phù hợp với thực tiễn.

Thứ 2, trong chẩn đoán và điều trị bằng hình ảnh, đơn vị nào cũng muốn đầu tư một máy chất lượng cao chẩn đoán tốt nhất, đầu tư thêm công nghệ AI. Nhưng hiện tại sắm thêm AI thì chi trả cho người bệnh như nào? Bệnh viện chi thêm thì có được thu thêm của người dân không? Bệnh nhân có được chi trả thêm khi sử dụng công nghệ cao trong khám chữa bệnh không?

Ngoài ra còn nhiều quy trình, thủ thuật, một số vấn đề trong khám chữa bệnh mà người dân chưa được bảo hiểm y tế chi trả.

Hiện nay, quy trình chi trả chưa được cân đối. Đã có một số nghiên cứu khoa học chứng minh rằng có thể cắt giảm một số chỉ định thủ thuật trong y tế. Bảo hiểm y tế để chi trả đúng cần xây dựng các gói khác nhau, làm sao để điều phối chuẩn hơn. Cần tham khảo các chuyên gia, chuyên ngành để tối ưu hóa vấn đề chi trả bảo hiểm cho người bệnh

TS.BS Nguyễn Công Hựu – Giám đốc Bệnh viện E

Bây giờ có xu hướng là các Việt kiều trở về nước khám chữa bệnh vì tiếp cận dịch vụ y tế quá thuận tiện, đa dạng. Bản thân tôi cũng được trải nghiệm với dịch vụ khám bệnh ở nước ngoài nhưng thời gian chờ đợi lâu. Mới đây, một đồng chí Trưởng khoa bệnh viện E đang là nghiên cứu sinh tại Nhật Bản, trong thời gian học tại đây thì có gia đình sang cùng. Anh có lại kể lại câu chuyện khi con anh ấy chạy trong sân trường thì bị ngã và chảy máu. Cháu được đưa tới bệnh viện nhưng các bác sỹ từ chối làm cấp cứu, vì cho rằng nếu làm cấp cứu thì phải có xe bệnh viện tới đón. Điều này cho thấy sự chưa hợp lý trong việc tiếp nhận người bệnh tự đến bệnh viện.

Liên quan đến chủ đề về quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế, hiện nay người bệnh đang được hưởng một mức chi trả khá lớn, đặc biệt trong lĩnh vực bệnh hiểm nghèo. Thế nhưng với sự phát triển công nghệ và kỹ thuật cao, mức chi trả không theo kịp. Có trường hợp ghép tim mất khoảng 400-500 triệu đồng, nếu không có bảo hiểm y tế chắc chắn nhiều gia đình phải khánh kiệt.

Vấn đề tiếp nữa là ngoài chi trả quyền lợi BHYT, người bệnh còn một quyền lợi nữa là được công khai, minh bạch thông tin, tiếp cận thông tin. Hiện tại công nghệ giúp nhiều việc này. Ở bệnh viện E cũng đang thực hiện rất tốt khi chúng tôi đã công khai tất cả các dịch vụ, quy trình bằng cách áp dụng công nghệ, chat bot AI.

Cuối cùng, còn một chi tiết nữa trong việc đảm bảo quyền lợi nữa là vấn đề về con người. Nhân viên giám định bảo hiểm y tế cần giải thích các quyền lợi về bảo hiểm y tế rõ ràng cho người bệnh.

PSG. TS Phạm Ngọc Đông - Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương

Hơn 90% người dân có bảo hiểm y tế nhưng đến nay chúng ta vẫn chưa làm được miễn phí khám chữa bệnh hoàn toàn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân. Nếu mua bảo hiểm nhân thọ là hoàn toàn miễn phí. Khác biệt bảo hiểm y tế và bảo hiểm nhân thọ là mức đóng.

Tôi cho rằng, mức lương cơ bản rất thấp và đóng bảo hiểm y tế theo lương cơ bản càng thấp hơn. Tại sao không đóng bảo hiểm y tế theo thu nhập chứ không theo lương?

Hiện giá dịch vụ y tế gồm máy móc, thuốc hầu hết đều phải nhập… Giá nhập là giá quốc tế nhưng mức đóng bảo hiểm y tế theo giá Việt Nam.

Phần đóng ít nên dễ vỡ quỹ bảo hiểm. Nếu đóng theo thu nhập, tỷ lệ % theo thu nhập quỹ bảo hiểm lớn mới chi trả được tốt cho bệnh nhân. Làm sao khi bệnh nhân đến bệnh viện, chúng tôi không phân biệt là có bảo hiểm hay không có bảo hiểm.

Chữa bệnh là giống nhau. Chỉ khác nhau khi ra viện nếu có bảo hiểm thì bảo hiểm chi trả nếu không thì bỏ tiền túi. Về mặt phác đồ, điều trị là giống nhau dù có bảo hiểm hay không bảo hiểm.

Thầy thuốc phải đối xử ngang bằng với bệnh nhân. Khi đầu chúng ta nghĩ đến bảo hiểm thì sẽ phân biệt điều trị như thuốc kém hơn một tí, vật tư kém hơn 1 tí. Nếu nói quyền lợi bệnh nhân cũng phải nói quyền lợi của bệnh viện. Với tiến bộ khoa học kỹ thuật, máy móc thay đổi nhanh để hỗ trợ điều trị bệnh nhân. Bảo hiểm có thể chấp nhận điều trị với máy móc mới nhưng chậm. Tôi cho rằng, trong vòng 1 năm đấy có thể trình máy móc nào mới, pháp đồ nào mới thì cập nhật để bảo hiểm chi trả.

GS-TS Phạm Minh Thông, Chủ tịch Hội Điện quang và Y học hạt nhân

Hiện nay chi phí khám chữa bệnh ở bệnh viện công và tư ở Việt Nam đều rất rẻ so với nước ngoài. Chẳng hạn, dịch vụ chụp CT ở nước ngoài có thể lên tới vài nghìn USD, và làm chỉ 1-2 bệnh nhân. Trong khi ở Việt Nam, chỉ khoảng 50-100 USD và một ngày phải làm cả trăm bệnh nhân.

Tuy nhiên, chúng ta không thể thu cao được, quỹ BHYT chỉ trả có hạn nên phải có nhiều bảo hiểm khác, đặc biệt là vấn đề kỹ thuật cao. Vẫn phải có một loại bảo hiểm khác. Nếu chỉ dùng BHYT thì nguy cơ vỡ, không đáp ứng được, và Nhà nước phải chi rất nhiều tiền.

Hay là về chẩn đoán hình ảnh, công nghệ thông tin, lưu trữ dữ liệu và chuyển đổi hình ảnh. Hệ thống PACS chưa có dịch vụ chi trả. Hiện nay các bệnh viện công tư đều sử dụng dịch vụ này nhưng chưa có giá dịch vụ, nên chúng ta phải in phim, gây lãng phí rất nhiều.

BS Nguyễn Bá Việt, Giám đốc bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh

Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh là bệnh viện hạng 1, đã làm chủ được 60% kỹ thuật của Trung ương. Có nhiều ca mổ tim, thận, ghép tạng thành công và là một trong số những bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh mạnh dạn đầu tư cho kỹ thuật cao để triển khai cho người dân không phải lên tuyến trên.

Tuy nhiên, để giảm tải được liên quan rất nhiều đến chi trả của người dân. Chúng tôi thường xuyên tiếp những đối tượng hưởng bảo hiểm 100% nhưng vẫn thắc mắc tại sao vẫn phải mất một vài khoản phí. Điều đấy để giải thích được cho người dân hiểu là không đơn giản. Có những trường hợp phải miễn phí hàng trăm triệu để chữa bệnh trong khi đó chúng tôi là bệnh viện tự chủ, không có thu thì ắt sẽ đóng cửa. Thế nhưng có những điều người dân không hiểu và có thể “thổi” nó lên như trường hợp bệnh viện Nam Định vừa qua.

Trước kia người dân có thẻ bảo hiểm y tế nhưng không dùng vì giảm ít quá nhưng hiện nay được chi trả tốt lên rất nhiều nên người dân rất quan tâm đến sử dụng BHYT. Bệnh viện tôi có 80% số ca đến khám chữa bệnh dùng thẻ BHYT, một năm thu khoảng 400 tỷ từ tiền bảo hiểm y tế. Câu chuyện là bây giờ thẻ bảo hiểm được sử dụng rất nhiều nhưng vấn đề ở đây là việc chi trả cho bệnh nhân dùng kỹ thuật cao của ngành y thì chúng ta cần phải xem lại.

Cán bộ là phải đóng bắt buộc nhưng người dân một năm chỉ đóng có khoảng 800.000 đồng thì thực sự rất thấp. Chúng tôi rất muốn quỹ bảo hiểm chi trả nhiều hơn nữa và có nguồn tiền để người dân sử dụng khám chữa bệnh chất lượng cao.

Ghép tạng hiện nay bảo hiểm chưa chi trả, nếu được hỗ trợ mọi thứ sẽ đỡ hơn bởi một ca ghép tạng có thể lên đến hàng trăm triệu.

Hiện tại ngành y tế rất áp lực và mong muốn của ngành y tế cũng như người dân là đi khám chữa bệnh không cần phải áp lực đến chi phí nữa.

BS CKII Nguyễn Đức Khang, Bệnh viện Nhân dân 115 TPHCM

Chi phí khám chữa bệnh của Bộ Y tế cần được cân bằng với số tiền người bệnh đóng BHYT, để người bệnh không phải tự trả thêm.

Đồng thời, cần đa dạng hóa các gói BHYT. Trong đó, có gói BHYT cơ bản áp dụng cho vùng sâu, vùng xa, khu vực nông thôn có điều kiện kinh tế khó khăn.

Đối với các đối tượng khác, sẽ có hai gói bảo hiểm là gói nâng cao và gói cao cấp. Để làm được việc này, cần phải thống kê giá đối với từng nhóm bệnh chuyên biệt như ung thư, tim mạch, đột quỵ với mức phí phù hợp.

Ngoài ra, cần có kế hoạch đầu tư mua sắm thiết bị y tế hiện đại, đặc biệt là các thiết bị chẩn đoán và can thiệp các bệnh lý như đột quỵ. Bởi lẽ, mảng chẩn đoán cần rất nhiều thiết bị y tế cao cấp và tân tiến để khám chữa bệnh, nhằm phát hiện ra những loại bệnh nguy hiểm như phình động mạch máu não, xơ vữa.

Tuy nhiên trên thực tế, hiện nay ngành Y tế Việt Nam đang thiếu nhiều thiết bị y tế hiện đại để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Đồng thời, BHYT vẫn chưa chi trả đầy đủ cho các ca bệnh can thiệp phức tạp, gây áp lực về chi phí cho người bệnh.

PGS.TS Nguyễn Xuân Hiền, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Tâm Anh

Hiện nay bảo hiểm y tế chi trả cho bệnh nhân khá cao. Chúng tôi là bệnh viện tư nhân với mức phí khám chữa bệnh cao hơn các bệnh viện tư nhân khác nhưng cũng được bảo hiểm y tế chi trả khá nhiều. Tôi lo ngại rằng việc chi trả cao với mức đóng BHYT theo tôi là thấp như này thì khả năng vỡ quỹ rất cao.

Mặt khác chúng tôi là những người làm chuyên môn lại gặp khó trong việc vừa điều trị vừa phải cân đong đo đếm vấn đề chi trả. Vì thế chúng tôi đề xuất cần có một đơn vị chuyên trách để giảm bớt gánh nặng cho các đơn vị chuyên môn.

Một vấn đề nữa trong việc hướng đến khám chữa bệnh miễn phí cho toàn dân đó là Việt kiều về Việt Nam chữa bệnh rất nhiều. Về kỹ thuật, tay nghề của y bác sĩ Việt Nam đã được nâng cao, không thua kém thế giới, nên việc người dân về nước khám chữa bệnh được đảm bảo.

Tuy nhiên có nhiều trường hợp hẹn trước 1 tháng, sáng đến khám, chiều tiểu phẫu luôn. Hôm sau có thể ra nước ngoài luôn. Việc dễ dãi quá trong khám chữa bệnh có thể gây áp lực cho y bác sĩ. Nếu không làm nhanh có thể bị người bệnh ý kiến lên trên, bị kiến nghị có thể sẽ bị nhắc nhở, bị xử phạt.

Một vấn đề khác là việc quy định một số đối tượng được miễn phí hoàn toàn 100% khi khám chữa bệnh. Nhưng cần làm rõ được hưởng 100% là 100% cái gì bởi điều này không có nghĩa là khi đi khám chữa bệnh không phải chi trả gì.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh TS.BS.Dương Huy Lương

TS.BS.Dương Huy Lương- Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh - Bộ Y tế cho biết: Bộ Y tế đã triển khai nhiều hoạt động để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, như triển khai các mục tiêu về chất lượng điều trị. Kết quả là tỷ lệ người tham gia bảo hiểm y tế đã tăng từ 70% lên 89% và hiện nay hầu như bao phủ hoàn toàn.

Mặc dù đã có những cải thiện, nhưng quỹ bảo hiểm y tế vẫn còn hạn hẹp so với nhu cầu của người bệnh. Vì vậy, việc cân bằng giữa bảo đảm quyền lợi của người bệnh và duy trì chất lượng chuyên môn điều trị vẫn là thách thức lớn.

Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1227 về việc triển khai danh mục dùng chung cho các dịch vụ cận lâm sàng. Điều này sẽ giúp tiết kiệm chi phí và phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn.

Bên cạnh việc hạn chế chỉ định không cần thiết, Bộ Y tế cũng đang xây dựng chính sách nhằm hài hòa giữa bảo đảm quyền lợi của người bệnh và duy trì chất lượng chuyên môn điều trị.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục xây dựng các chính sách khác như liên thông dữ liệu lâm sàng, xây dựng tiêu chuẩn chất lượng nâng cao, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và bảo vệ quyền lợi của người bệnh.

Ông Nguyễn Công Minh, Tổng giám đốc Bệnh viện đa khoa Phương Đông

Vấn đề về thanh toán bảo hiểm thì chúng vừa áp dụng bảo hiểm y tế và bảo hiểm bảo lãnh cho khách hàng để họ có thể bớt chi trả cho việc khám chữa bệnh. Tuy nhiên vấn đề chúng tôi gặp ở đây là câu chuyện về những kỹ thuật cao, và sắp tới là các kỹ thuật như điều trị ung thư chẳng hạn thì người dân không được chi trả nhiều do bảo hiểm chưa cho phép nên nhiều người dân chưa tiếp cận được những phương pháp điều trị tiên tiến hoặc các loại thuốc có hiệu quả hơn. Vì vậy chúng tôi mong muốn bảo hiểm y tế thực hiện một số điều chỉnh các mức phí chi trả linh hoạt hơn để người bệnh có điều kiện tiếp cận, sử dụng kỹ thuật cao hơn, phục vụ tốt hơn cho việc điều trị.

Thông qua đó cũng có thể cho các bệnh viện, công ty bảo hiểm tư nhân tham gia vào việc chi trả này thì đó là câu chuyện rất quan trọng.

Vấn đề thứ hai là đồng ý chấp thuận chi trả cho những kỹ thuật mới. Nếu được cập nhật, hỗ trợ chi trả sớm thì sẽ thuận lợi hơn, tốt hơn. Chúng tôi mong muốn đem lại tất cả dịch vụ tốt nhất cho bệnh nhân nhưng từ phía bệnh nhân cũng cần được tạo điều kiện tiếp cận với các dịch vụ, kỹ thuật đấy.

Nhiều phương pháp khám chữa bệnh tiên tiến có giá cao hơn nhiều so với mức chi trả của người dân, do đó, dù có tốt hơn phương pháp cũ nhưng người dân không có khả năng tiếp cận nên đành tìm về cái cũ. Chúng tôi mong bảo hiểm sẽ có cơ chế và điều chỉnh chi trả chi phí cho phù hợp trong tình hình hiện nay, khi các bệnh viện mỗi năm đều sẽ thay đổi và cải tiến thiết bị y tế.

GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia

Hiện nay, ngành y tế đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Cụ thể, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm 94,2 %, đạt sớm được 9/19 chỉ tiêu trọng yếu về y tế trong Nghị quyết 20 từ năm 2024. Nhiều chỉ tiêu về y tế đã được nâng cao. Sự hài lòng của người bệnh, người nhà đã được nâng cao, trên 80%. Việc áp dụng công nghệ kỹ thuật cao cũng đã được nâng cao. Đẩy mạnh triển khai sổ y tế điện tử từ nay đến cuối năm…

Có thể khẳng định chúng ta đã đạt được những tiến bộ về y tế cao hơn so với những nước có cùng thu nhập. Tuy nhiên còn một số vấn đề còn tồn tại như: Nhiều cơ sở y tế cấp trung ương quá đông trong khi đơn vị y tế cấp cơ sở vắng bóng người bệnh. Điều này cho thấy thiếu sự tin tưởng của người bệnh tại các đơn vị cơ sở. Thời gian tới Bộ Y tế sẽ thực hiện nhiều biện pháp để cân bằng lại, tiêu biểu như năm nay sẽ đưa 1.000 y bác sĩ về tuyến cơ sở. Nhìn chung, BHYT đã chi trả được nhiều phần trong khám chữa bệnh, bắt đầu chi trả một số thủ thuật công nghệ cao. Ngành y tế chúng ta đã cố gắng hết mình vì sức khỏe của người dân. Trình độ chuyên môn đã đạt được đến mức cao trong khu vực và quốc tế.

Tuy nhiên, trước nhu cầu chi trả ngày càng cao của người bệnh, trong khi quỹ bảo hiểm y tế còn hạn chế. Quỹ còn lại của những năm trước và của năm 2025 chỉ đủ chi trả cho bệnh nhân trong năm 2025. Vì thế cần nghiên cứu để tăng thêm quỹ cho bảo hiểm y tế. Cần thiết phải nghiêm túc trong các cơ sở y tế, tránh trục lợi trong các cơ sở, thực hiện chuẩn đoán và điều trị phù hợp. Với những người bệnh đủ điều kiện chi trả thì cơ sở y tế chủ động thỏa thuận để việc thanh toán đảm bảo nhất. Thời gian tới làm sao tính được phí khấu hao và quản lý trong bảo hiểm y tế. Với các kỹ thuật cao có thể chuẩn đoán nhanh, chính xác nhưng chi phí lại cao. Chúng ta cần cân đối tăng mức đóng BHYT và có giải pháp khác như bảo hiểm bổ sung, làm sao giảm tiền túi của người bệnh trong khám chữa bệnh. Hiện nay người bệnh chi trả 40-45% vượt quá khuyến cáo của WHO là 30%.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã có những chỉ đạo sát sao với ngành y tế về việc đổi mới tư duy về quản lý y tế, không chỉ chú tâm vào khám chữa bệnh mà còn cần quan tâm đến y tế công cộng, cần có các chiến lược khám, tầm soát để khám chữa bệnh.

Theo chỉ đạo của Tổng bí thư, cần phấn đấu đề mỗi người dân được khám sức khỏe định kỳ 1 lần mỗi năm… bởi việc chi phí phát hiện sớm điều trị sẽ đỡ tốn kém hơn rất nhiều.

Hiện nay có 5 đối tượng đóng bảo hiểm y tế: doanh nghiệp và người lao động, bảo hiểm y tế, nhà nước đóng, hộ gia đình,… Về cơ bản bảo hiểm y tế đã chi trả được phần lớn nhưng vẫn còn một số chưa thể chi trả được. Tổng Bí thư chỉ đạo Bộ Y tế sớm dự thảo Nghị quyết đột phá trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới để báo cáo Chính phủ, trình Bộ Chính trị ban hành.

Tổng Bí thư chỉ đạo Đảng bộ CP; Y tế sớm hoàn thiện dự thảo và trình cấp thẩm quyền về một số chính sách đột phá Y tế trong kỷ nguyên mới; trong đó nhấn mạnh một số nội dung:

- Sớm khám sức khỏe cho người dân tối thiểu 1 lần/ năm.

- Tính toán lộ trình phù hợp tiến tới miễn viện phí cho người dân.

- Tăng cường y tế cơ sở.

- Tăng cường chuyển đổi số.